Tihv’den Besna Tosun Kararına Tepki: Tihek İşkenceyi Legalleştiriyor

Duvar’da yer alan habere göre; Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) Besta Tosun hakkında verdiği “Kötü Muamele Yasağının İhlal Edilmediği” kararına tepki gösterdi. TİHV, “Bu kararla cezasızlık yolunu açarak işkence ve diğer kötü muameleyi tedbire gayretine zarar veriyor” dedi.

Kayıp yakını Besna Tosun, Cumartesi Annelerinin/İnsanlarının 14 Ekim 2023 tarihinde gerçekleşen 968. Hafta Buluşması’na polis saldırısında gözaltına alındı.

Besna Tosun, gözaltına alınırken işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığını belirterek TİHEK’e başvuruda bulundu. Başvuru evrakında video kayıtları, tıbbi raporlar ve şahit ifadelerine yer verildi.

Besna Tosun’un “sinirli bir halde gerçekleştirdiği jest ve mimik hareketleriyle elinin kelepçelenmesine engel olduğunu, olayın geçtiği caddenin birçok açıdan işlek ve önemli bir pozisyonda bulunduğunu” ifade eden TİHEK, Besna Tosun’a fizikî şiddet uyguladıktan sonra çok sayıda ters kelepçe takan kolluk güçlerinin bu aksiyonlarını “meşru zor kullanma yetkisi” çerçevesinde “orantılı güç kullanımı” olarak değerlendirdi. TİHEK, “Kötü Muamele Yasağının İhlal Edilmediği” kararını verdi.

“Başvuru yapmayın” çağrısı 

 TİHEK’in bu kararına TİHV’den tepki geldi. TİHV, kararın, cezasızlık yolunu açarak işkence ve diğer kötü muameleyi tedbire çabasına zarar verdiğini belirterek TİHEK’in ‘Ulusal Tedbire Mekanizması’ kapsamında sürdürmekte oluğu soruşturma misyonunun sonlandırılması yönünde davette bulundu.

Ayrıca işkence gören bireylere de, aslında üniversal unsur ve standartlara göre bir ‘Ulusal Tedbire Mekanizması’ olarak işkence ve diğer kötü muamelenin soruşturulması görev ve sorumluluğu hiçbir şekilde bulunmayan TİHEK’e bu kapsamda başvuru yapmamaları çağrısında bulundu.

“İşkenceyi meşrulaştırıyor”

TİHV, TİHEK’in kararını eleştirerek, “Ters kelepçe gibi yasaklanmış sistemlerin kullanımı, BM İşkenceye Karşı Komite’nin açık tespitlerine terstir,” dedi. TİHEK’in bağımsızlık ve tarafsızlık unsurlarını ihlal ettiğini belirten TİHV, kurumun bir Ulusal Tedbire Düzeneği (UÖM) olarak soruşturma yetkisi bulunmadığını vurguladı. TİHEK’in üniversal insan hakları unsurlarına ve İstanbul Protokolü’ne karşıt bir şekilde soruşturma yürüttüğünü ifade eden TİHV, bu durumun cezasızlık kültürünü pekiştirdiğini belirtti.