Mehmet Şimşek, ekonomi gündemiyle ilgili açıklamalarda bulunurken asgari ücretin Türkiye’de düşük olmadığını savundu. Lakin TÜRK-İŞ raporu ise bunun tam zıddını söylüyor. Rapora göre asgari ücret ile çalışan bir işçinin geçimini sağlayamadığı ifade e
‘ASGARİ FİYATLI GEÇİMİNİ SAĞLAYAMIYOR’
Rapora göre, bekar bir çalışanın yaşama maliyeti 2024 yılı Haziran ayında 24 bin 614 TL iken net asgari ücret hala (vergi kesintisi olmadan) 17 bin TL’dir. Gıda harcaması meblağı yılbaşına göre 3 bin 930TL ve bir evvelki yılın aynı ayına göre 8 bin 605 TL arttı. Tüm temel harcamalar için yapılması gereken harcama fiyatı ise sadece son altı ayda 12 bin 800 TL artış gösterdi. Raporda, “Asgari ücret bir işçinin bile geçimini sağlayamazken bir ailenin sadece gıda harcamasını karşılayabilmesi mümkün görünmemekte” sözleri yer aldı.
GIDA HARCAMASI FİYATI: 18 BİN 978 TL
TÜRK-İŞ Konfederasyonunun yaptığı araştırmanın 2024 Haziran ayı sonuçları şöyle:
– Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması meblağı (açlık sınırı) 18.978,77 TL ’ye
– Gıda harcaması ile giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve gibisi ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam fiyatı ise (yoksulluk sınırı) 61.820,10 TL ’ye,
– Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 24.614,20 TL ’ye yükseldi.
MUTFAK ENFLASYONU
TÜRK-İŞ’ in datalarına göre “mutfak enflasyonu” bilgilerindeki değişim Haziran 2024 itibariyle şu şekilde gerçekleşmiştir:
● Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama fiyatındaki artış bir evvelki aya göre % 0,05 oranında gerçekleşti.
● Beş aylık değişim oranı % 31,51 oldu.
● Son on iki ay itibariyle değişim oranı ise % 82,96 olarak hesaplandı.
● Yıllık ortalama artış % 82,02 olarak gerçekleşti.
GIDA FİYATLARI
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan çarşı-pazar-market dolaşılarak derlenen gıda ürünleri fiyatlardaki değişim, harcama kümelerine göre Haziran 2024 itibariyle şu şekilde oldu:
● Süt, yoğurt, peynir grubunda; Süt, yoğurt, peynir eserlerinin fiyatında önemli bir değişiklik görülmedi. Peynir ve yoğurt kilogram fiyatlarında 1 liralık artış tespit edildi. Sütün fiyatı değişmedi. Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, eserlerinin bulunduğu kümede; Ay ay artışı devam eden dana ve kuzu eti fiyatları bu ay kurban bayramının da etkisiyle biraz duruldu. Balık tezgahlarında levrek, çupra, alabalık, somon gibi yaygın bulunan kültür balıkları yer alırken balık fiyatlarında da artış görüldü. Yumurta ihracatının durağan etkisi devam ederken okullarında da kapanmasının etkisiyle bu ay da fiyatlarda gerileme tespit edildi. Tavuk fiyatlarında önemli bir değişim olmadığı gözlemlendi. Kuru baklagiller grubunda kuru fasulyenin fiyatı değişmedi. Nohutun kilogram fiyatında 3 TL, yeşil ve kırmızı mercimek fiyatlarında 3 TL, kuru fasulye ve yeşil mercimek kilogram fiyatlarında da 5 TL’lik bir artış gerçekleştiği tespit edildi.
● Taze sebze-meyve grubunda; Mevsim etkisiyle düşmesi beklenen meyve ve zerzevat fiyatları el yakmaya devam ediyor. Hesaplamada her zaman olduğu gibi gıda harcaması içinde günlük kullanımı yaygın olan mevsim ürünleri temel alındı. Yaş sebze-meyve fiyatlarında mevsim etkisiyle beklenen düşüş şimdi görülmedi. Geçtiğimiz yıllarda sadece marketlerde gördüğümüz dilim karpuz satışı artan fiyatlar nedeniyle artık semt pazarlarında da yaygın hale geldi. Meyve fiyatlarında
ortalama % 4,31 lik bir artış tespit edilirken zerzevat fiyatlarında da ortalamada %8,56 lık bir artış görüldü. Ortalama zerzevat (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 34,14 TL, ortalama meyve kg fiyatı 57,81 TL oldu. Hesaplamada -bu ay20’si zerzevat ve 13’ü meyve olmak üzere toplam 33 eserdeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 42,61 TL olarak tespit edildi.
● Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi eserlerin bulunduğu kümede Geçen ay gelen zam ile birlikte 200 gramı 10 TL olan ekmeğin fiyatında uzun süre değişiklik yapılmayacağı bekleniyor. Kümenin diğer ürünleri olan pirinç, un, makarna, irmik gibi eserlerin fiyatı aynı kaldı. Temel yağ eserlerinin bulunduğu kümede; Temel yağ eserlerinin bulunduğu kümede; ayçiçekyağı, zeytinyağı ve tereyağı fiyatlarında kısmi bir artış görüldü. Margarin, siyah ve yeşil zeytin fiyatları sabit kaldı. Yağlı tohum fiyatlarının ortalamada az da olsa gerilediği gözlemlendi.
● Son grup içinde yer alan diğer gıda hususlarından; Baharat eserlerinin fiyatında ortalamada 28 TL’lik artış tespit edildi. Çayın fiyatında az da olsa artış tespit edilirken şeker fiyatlarında kısmi bir düşüş tespit edildi. Ihlamurun fiyatı bu ay değişmedi. Bal ve reçel fiyatlarında yine kısmi bir artış görülürken pekmezin fiyatı sabit kaldı. Geçen ay fiyatını artan tuz bu ay sabit kaldı. Salça fiyatlarında ise kilogramda 1 TL’lik bir artış tespit edildi.
SONUÇ
Raporun sonuç kısmında şu ifadeler yer aldı: “Çalışanların, kendilerine ve ailelerine yetecek bir ücret almaları gereği açıktır. Lakin temel gereksinimlerin karşılanabilmesini sağlayacak ve refahtan pay almasını mümkün kılacak ücretin hesabı nasıl yapılacaktır? İşçinin yaşam standardını sürdürmesi ya da güzelleştirmesi için gerekli olan fiyat ne kadar olmalıdır? Kuşkusuz bu ve gibisi soruların karşılığını vermek kolay değildir. Gerekli olacak meblağın hesabı, yaşam standardı ve tüketim alışkanlıklarına da bağlı olarak şahıstan kişiye, hatta ülkeden ülkeye farklılıklar göstermekte.
İşçinin ailesiyle birlikte, insan onuruna yaraşır bir yaşam seviyesi sağlayabilecek harcama fiyatını belirlemek için yapılabilecek hesaplamalardan biri, beslenmeye ilişkin gereksinimlerin belirlenmesidir. İstikrarlı beslenebilmek için, yetişkinlerin ihtiyaç duyacağı kalori miktarı ile çocukların yaşlarına göre gerekli olan kalori ölçüsünün ne olması gerektiği hakkında bilimsel araştırmalar yapılmıştır. Sıhhatin korunabilmesi içinbu kalorileri sağlayacak besin ölçüleri yanı sıra, gerekli protein, yağ ve karbonhidrat ölçüleri konusunda da belirlemelerde bulunulmuştur. Bu kapsamda, farklı büyüklükteki aileler için toplam besin ihtiyacı hesaplanabilmektedir.
TÜRK-İŞ’in bu çalışmasında, dört kişilik bir ailenin, bilimsel olarak belirlenmiş beslenme kalıbı temel alınmaktadır. Anılan beslenme kalıbı, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimler Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden sağlanmıştır. Günlük kalori muhtaçlığının hesabında, hem yetişkin kişiler hem de genç ve çocuk nüfus dikkate alınmaktadır. Buna göre yetişkin erkek için 3500, yetişkin kadın için 2300, 15-19 yaş kümesindeki erkek çocuk için 3200 ve 4-6 yaş kümesindeki çocuk için 1600 kalorilik liste temel alınmıştır.”
(HABER MERKEZİ)
17:11
