Türkiye-Rusya anlaşması sonucu, Fırat Kalkanı Harekât bölgesi ile Suriye rejim bölgesi arasında bulunan Ebu Zendin Sınır Kapısı’nın 26 Haziran’da 4 yıl ortadan sonra hizmete açılması ve Ankara’nın Şam’la yeniden diyalog arayışı muhalif kümeleri rahatsız etti. Bölgede protesto şovları yapan silahlı gruplar, sınır kapısını basarak binalara zarar verdi. Silahlı kümeleri bölgeden uzaklaştırmak için Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bölgeye intikal etti. Sınır kapısının iki tarafına Türk ve Rus askeri konuşlandı.
“Astana Ruhu”nun alana yansıması
Suriye’de kalıcı bir barış ortamının sağlanması amacıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in girişimleriyle 23 Ocak 2017’de Kazakistan’ın başkenti Astana’da, Suriye rejimi ile muhalefeti bir araya getiren görüşmeler bir süre sonra kesintiye uğradı. Lakin buna rağmen “Astana Ruhu” kapsamında Ankara ile Şam arasında alt seviyede diyalog kuruldu. Heyetler arası görüşmeler sürerken, Rusya’nın yanı sıra yakın zamanda Çin, Suudi Arabistan ve Irak’ın arabulucu olarak devreye girmesinin etkisi, iki ülke başkanının diyaloğun kapısını açan telaffuzlarına, ardından da alana olumlu yansıdı.
Açıklama sonrası sahada uygulama
Muhalifler ile Suriye rejimi arasında geçmişte ticari faaliyetlerin yürütüldüğü Halep’in kuzeydoğusundaki Ebu Zendin Geçiş Kapısı, 4 yıl ortadan sonra açıldı. Kapının açılmasına yönelik açıklama El Bab Yerel Meclisi tarafından 26 Haziran’da yapıldı. 27 Haziran’da ise rejim bölgesinden birkaç TIR, deneme amaçlı muhaliflerin bölgesine geçti. Bu gelişmenin, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiyev’e “Suriye, ülkenin tüm toprakları üzerindeki egemenliğiyle terör ve terör örgütleriyle çabayı temel alan, Suriye-Türkiye bağlarına yönelik tüm teşebbüslere açıktır” demesinin ardından gerçekleşmesi dikkati çekti.
El Bab Yerel Meclisi açıklamasında, “Zendin Sınır Kapısı’nın yeniden faaliyete geçmesi ile birlikte ticaretin canlanacağı, yerel üreticinin ve meclisin gelir sağlayacağı, ticari hareketliliğin artmasıyla kalkınmanın hız kazanacağı, bu kapsamda altyapının iyileştirileceği, kamu faydasına faaliyet ve hizmetlerin daha iyi verileceği” ifade edildi.
“Sayın Esed” detayı
Şam yönetimi ile yeniden olumlu diyalog geliştirilmesine yönelik bir müddettir telaffuzunu değiştirdiği gözlenen Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün Suriye ile münasebetlerin yeniden kurulmaması için herhangi bir sebep olmadığını belirterek, “Yani biz Suriye’yle bu alakaları geliştirmekte geçmişte nasıl birlikteysek yine aynı şekilde birlikte hareket ederiz” dedi. Erdoğan, soru üzerine, şunları kaydetti:
“Kurulmaması için hiçbir sebep yok. Yani biz Suriye’yle bu münasebetleri geliştirmekte geçmişte nasıl birlikteysek yine aynı şekilde birlikte hareket ederiz. Suriye’nin de iç işlerine karışmak gibi bir kaygımız, bir hedefimiz asla olamaz. Zira Suriye halkı bizim kardeş halklar olarak birlikte yaşadığımız bir topluluktur. Nasıl ki biz Suriye’yle bağlantılarımızı çok çok canlı tuttuysak geçmişte, ailece görüşmelere varıncaya kadar biliyorsunuz Sayın Esed’le biz bu görüşmeleri yaptık. Yarın olmaz diye bir şey katiyetle mümkün değil, yine olur. Suriye’nin iç işlerine karışmak gibi de bir kaygımız asla yok.”
Muhalifler tepkili
Ankara ve Şam’dan iki ülke arasındaki sorunların tahliline yönelik olumlu görüşler dile getirilmesi ve bunun yansıması olarak Ebu Zendin Sınır Kapısı’nın karşılıklı geçişlere açılması, Kuzey Doğu Suriye’nin bir kısmını kontrol eden muhalif silahlı kümelerin reaksiyonuna neden oldu. Ankara’nın geçen yıllarda benzer açıklama yapmasını protesto eden muhalif kümelerin protesto gösterisinde bayrak yakılması sonrası bölgede kapsamlı operasyonlar yapılmış ve çok sayıda kişi tutuklanmıştı.
Yakınlaşmaya protesto
Suriye rejimi ile muhalifler arasında ilişki sağlayacak sınır kapısının açılması ve sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Şam yönetimi ile diyalog kurulmasına yönelik açıklama yapması, silahlı muhalif kümeleri harekete geçirdi. Sınır Kapısı’nın merkezinde yer alan El Bab kenti dahil birçok yerleşim ünitesinde sokağa çıkan göstericiler, sınır kapısının karşılıklı açılması ve Ankara’nın Şam rejimi ile yakınlaşmasını protesto etti.
Kapıyı bastılar
Bölgede şovlar sürerken dün bazı silahlı grup, araç trafiğine açılan Ebu Zendin Sınır Kapısı’nı bastı. Silahlı kümelerin baskını nedeniyle güvenlik vazifelileri ve çalışanlar kapıyı terk etti. Silahlı göstericiler, sınır kapısındaki binalara ve eşyalara zarar verdi. Şovlar kapı ve etrafında gün uzunluğu sürerken makul aralıklarla silah atışları yapıldı. Ebu Zendin’in kapatılmasını isteyen silahlı kümelerin güç gösterisi yapması sonrası bölgede konuşlu TSK güçleri, dün gece uzun zırhlı araç konvoyu eşliğinde sınır kapısına sevk edildi.
TSK ve Rus askeri karşılıklı konuşlandı
Bölgedeki TSK güçleri, sınır kapısı ve etrafını kontrol altına alarak bölgede devriye atarken, onlarca Rus askeri de zırhlı araçlarla hududun karşı tarafına konuşlandı. Sınır kapısının güvenliğinin sağlanması için El Bab kentindeki askeri polis şubesi komutanı Ebu Ali Rakan’ın yardımcısı Ebu Wajdi nezaretinde sivil ve askeri polis tarafından yönetileceği ileri sürüldü.
Yeni sınır kapıları ve yol projeleri devrede
Suriye muhalefeti Türkiye ile Suriye idareleri arasında karşılıklı iyi bağların ilerlemesi halinde, yeni sınır kapılarının açılmasının gündeme gelebileceği ileri sürüldü. Rejime muhalif kümelerin iddiasına göre, yakın zamanda muhaliflerin kontrolündeki Tel Rıfat ile rejimin denetimindeki Meryemin Sınır Kapıları ticarete açılabilir. Bölgede bu yönlü çalışmaların yanı sıra Gaziantep’ten Suriye’nin Azez kentine, buradan Tel Rıfat ve Halep’e, M5 otoyolu güzergâhı kullanılarak Ürdün’e kadar transit ulaşım güzergâhı üzerinde ulaşımın sağlanmasına yönelik iki ülke idareleri arasında alt seviyede görüşmeler yapıldığı iddialar arasında. Bu kapsamda Azez kentinin yerel meclisi, otoyolun açılmasına hazırlık amacıyla kentin batısındaki Şatt kontrol noktasına giden yolu genişletmeye başladığı, bu çalışmanın yol için hazırlık anlamına gelebileceği belirtildi.
02:00
