Türkiye’de Çocuk Personelliği: Resmi Veriler Neden Paylaşılmıyor?

“Devletin resmi verisi yok”

Türkiye, çocuk hakları ve işçiliğinin önlenmesi amacıyla Avrupa Birliği’nden çeşitli fonlar aldı. Bunlardan biri, 2022 yılında “Türkiye’de çocuk haklarının desteklenmesi” projesiydi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın desteklediği bu projeye 3 milyar euro tahsis edildi. Ancak bu tarihten itibaren, çocuk personelliği ile ilgili resmi veriler paylaşılmadı.

CHP İstanbul Milletvekili Turan Taşkın Özer, konuyla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na çocuk işçi ve genç işçi sayılarıyla ilgili bir soru önergesi gönderdiğini söyledi. Özer, bakanlıktan gelen cevapta, sorulara doğrudan cevap verilmediğini, TÜİK’teki verilere atıfta bulunulduğunu kaydetti.

Özer, sözlerine şöyle devam etti: “Ancak TÜİK’te de sırf 2019 yılına ait veriler mevcut. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Araştırma Hizmetleri’ne yaptığım başvuruda ise, sırf 2019 yılına ait bilgilerin bulunduğu belirtildi. Sonuç olarak, çocuk ve genç personelliği hakkında devletin resmi bir verisi bulunmuyor.”

“Veriler tartışılmalı”

Çocuk personelliği konusunun son derece önemli olduğuna değinen Özer, şöyle devam etti: “Ancak bu alandaki veriler sıkça tartışma konusu oluyor. Farklı kurumlar, 14 yaşına kadar olanları çocuk işçi olarak tanımlarken, bazıları 15 yaşını esas alıyor. Bu durum, Türkiye’deki çocuk işçi ve genç işçi sayılarıyla ilgili kesin sayılara ulaşmayı zorlaştırıyor. Yaptığımız incelemeler, mevzuat gereği işçi çocuk ve işçi genç olarak tanımlanan farklı yaş kümelerinde çalışanların sayısının önemli boyutlarda olduğunu ortaya koyuyor. Bu çalışanların birçok, ağır iş kollarında yer alıyor; yani çalışmaları yasak olan işler.”

“Denetimden kaçılıyor”

“Şirketlerin finansman kaybı”

Akademisyen Aslı Odman da çocuk personelliği konusundaki saha çalışmalarını değerlendirirken, büyük şirketlerin ESM testlerini geçmek zorunda olduklarını ve çocuk emek kullanmamaları gerektiğini vurguladı. Ancak, mülteci ve çocuk emeğinin hâlâ kullanıldığını belirtti. Çocuk emek kullanımının tespit edilmesi durumunda şirketlerin önemli finansman kaybına uğrayabileceğini ifade etti.

Odman, TÜİK’in 2019’da veri akışını durdurmasının gerisinde, şirketlerin finansman zincirlerinin kopmamasını sağlama uğraşının yattığını düşündüğünü söyledi. Bu durumun, AB’den alınan fonlar ve ILO’nun Türkiye’deki çalışmaları bağlamında önemli bir sorun teşkil ettiğini vurguladı.

Türkiye’de çocuk personelliği sorunu, Odman’a göre resmi bilgilerin eksikliği ve gizlenmesi nedeniyle daha da karmaşık bir hal alırken, bu mevzudaki çözüm önerileri ve politika geliştirme uğraşları, güvenilir verilere dayanmadığı sürece etkisiz kalmaya devam edecek.