Caulerpa cinsi deniz yosunlarının dünyada 70’ten fazla çeşidi bulunurken bunlardan biri olan Caulerpa taxifolia, deniz ekosistemine verdiği zarar nedeniyle katil yosun olarak isimlendiriliyor.
Deniz tabanında yaşayan, 10-15 santimetre boyutundaki yosun tipiyle ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Taşkın, katil yosunun Hint Pasifik kökenli, istilacı bir cins olduğunu söyledi.
Yayılmacı özelliği yüksek olan katil yosunun, deniz çayırı ve alglerin üzerini kaplayarak rahat bir şekilde yayılabildiğini kaydeden Taşkın, çeşidin, gemicilik faaliyetleri sonucu Türkiye kıyılarına girdiğini, 0-40 metre arasında gözlemlendiğini aktardı.
Taşkın, “Habitat üzerinde direkt olumsuz etkisi var, yerli cinslerin boşalttığı yerleri rahatlıkla kaplayabiliyor. Ayrıyeten hem diğer algler hem de deniz çayırları ve doğal balıkçılık faaliyetleri içerisinde epeyce olumsuz bir tesire sahip. Alanı kaplaması ve olumsuz etkilemesi nedeniyle katil yosun ismini almış.” dedi.
BALIK YUMURTALARI RİSK ALTINDA
Katil yosunun Türkiye’de ilk olarak 2007’de İskenderun Körfezi’nde tespit edildiği bilgisini paylaşan Taşkın, şöyle devam etti:
“Daha sonrasında örneğin 2013 yılında Kıbrıs’ta yaptığım bir çalışmada karşıma çıkmıştı. 2013’ten itibaren batıya doğru yayılmaya başladı. İzmir kıyılarında görüldü daha sonrasında 2017-2018’lerde Antalya kıyılarında, 2022-2023 yılında Datça Bozburun taraflarında karşımıza çıktı ve en son 2022 yılında müsilaj olayından sonra Marmara Denizli’nde Paşa Limanı adasında küçük bir Posidonia oceanica çayırının içerisinde karşımıza çıktı. Artık 3 kıyımızda ve 3 denizimizde var yani Akdeniz, Ege ve Marmara Denizi’nde yayılış gösterdiğini söyleyebiliriz.”
Balıkların, korunaklı bir alan sağladığı için, döllenmiş yumurtalarını özellikle deniz çayırlarının ve makroalglerin olduğu yerlere bıraktıklarını anlatan Taşkın, bu alanların katil yosunla kaplanması durumunda çayır ortamının ortadan kalktığını ve açık hedef haline gelen yumurtaların diğer avcılar tarafından tüketilmesi riski bulunduğunu ifade etti.
Katil yosunun insanlara rastgele bir ziyanı olmadığına değinen Taşkın, “Bir çimi nasıl elleyebiliyorsak rahatlıkla elleyebileceğimiz canlılar bunlar. Biz bunları direkt ellerimizle topluyoruz, rastgele bir sıkıntısı yok. Ziyanı daha çok ekosisteme.” diye konuştu.
“SICAKLIK ARTIŞI EKOSİSTEM AÇISINDAN ÖNEMLİ SORUN”
İlk olarak 1980’lerde Batı Akdeniz’de görülen katil yosunun yayılmasındaki en önemli nedenlerin, iklim değişikliğine bağlı olarak deniz suyu sıcaklığının, tuzluluğun ve kirliliğin artması olduğu tespitini paylaşan Taşkın, Gemlik Körfezi’nde yaptıkları çalışmada son 5 yıl içinde yüzey suyu sıcaklığında 5 dereceye yakın bir artış saptadıklarını, bu sıcaklık artışının deniz ekosistemi açısından önemli bir sorun olduğunu dile getirdi.
Taşkın, deniz suyu sıcaklığı, tuzluluk ve kirlilikle ilgili göstergelerin bu şekilde devamı halinde, adaptasyon gücü yüksek olan katil yosunun, Türkiye’nin bütün kıyılarında görülebileceği değerlendirmesinde bulundu.
Deniz suyu sıcaklığının ve tuzluluk düzeyinin artması, aynı vakitte bu yabancı tıbbın geldiği yerdekine emsal özelliklere sahip olması nedeniyle katil yosunun en çok Akdeniz’de görüldüğünü vurgulayan Taşkın, “İklim değişikliği karasal ekosistemi etkilediği gibi denizel ekosistemi de doğudan etkileyen bir değişim. Deniz suyu sıcaklığının ve denizlerdeki tuzluluğun artması nedeniyle artık Akdeniz ve ülkemiz kıyılarında tropikleşme başladı. Bu nedenle bu yabancı cinsler ve özellikle katil yosun kıyılarımızda çok daha rahat bir adaptasyona ve yayılış sürecine girmiş durumda.” kelamlarını sarf etti.
“EKONOMİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLEBİLİR”
Yabancı cinslerle çabanın iklim değişikliğiyle gayrette önemli bir rol oynadığını işaret eden Taşkın, katil yosunun yayılımını tedbire konusunda şu tavsiyeleri paylaştı:
“Bizim yapabileceğimiz öncelikle balast denetimi. Bir başkası de özellikle Süveyş Kanalı çevresindeki diğer ülkelerle ortak bir mücadele üzerinde çalışmak ve ağırlaşmak. Bizim halk olarak elimizden gelebilecek şeyi söyleyeyim; özellikle bu Uzak Doğu’dan gelen ve akvaryuma aldığımız balık ve diğer canlı çeşitlerinin suyunu gelişi güzel rastgele bir su ortamına, alıcı bir ortama bırakmamak. Bu deniz, göl ya da nehir olabilir zira Batı Akdeniz’deki katil yosunun yayılmasının sebebi aslında oradaki bir akvaryumdan suyun Akdeniz’e karışmasıydı.”
Taşkın, alglerin kozmetik ve eczacılık başta olmak üzere pek çok farklı bölümde kullanıldığını ve katil yosunun da ekonomik açıdan değerlendirilebileceğini sözlerine ekledi.
13:13
