‘Celile’, ‘İpek Sabahlık’, ‘Yeşil Mürekkep’, ‘Kızıl Çengi’… Bunlar yazar ve gazeteci Osman Balcıgil’in en çok satan romanlarından sadece birkaç tanesi… Balcıgil, bu kez ‘Yağmur Çiseliyor’ isimli dönem romanı ile okuru Türkiye’nin yakın ve karanlık geçmişinde bir seyahate çıkıyor. Tarihe yüzde yüz sadık kalarak yazdığını belirttiği kitapta Balcıgil, nefes nefese bir casusluk, macera ve aşk hikayesi anlatıyor. Yüzyıllar boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Anadolu toprakları, tarihinde birçok acıyı, karmaşayı, savaşı ve kırılmayı barındırıyor. Türkiye’nin bir dönemine damga vuran ve bugün utançla hatırlanan mezhep çatışmaları da bunlardan biri… Osman Balcıgil, bu periyoda ışık tutmak amacıyla 1980 yılında Çorum’da yaşanan olayları anlatıyor. Roman sırf Çorum’a değil, ABD’nin haber alma idaresinin gerçekleştiği merkez olan Durum Odası’na da uzanıyor. Üniversite arkadaşlıkları aşka dönüşmüş olan Metin ile Ceren’in kıssasını anlatan ‘Yağmur Çiseliyor’, bir süre sonra Metin’in halı ve kilimler üzerine çalışan profesör Trevor Callahan ile tanışmasıyla apayrı bir hikayeye dönüşüyor. Çorum civarındaki köyleri dolaşıp meskenlerdeki eski halı ve kilimlerin fotoğraflarını çekmek isteyen profesör, üç haftalık bu iş için tercüman ve asistan olarak Metin’i de yanında götürüyor. Sevgilisi Ceren’in memleketi olan Çorum’da Metin, kısa sürede profesörün maksadının çok farklı olduğunu anlıyor. Profesör, gittikleri köylerde halı ve kilimlerden fazla, “Bu köy Alevi köyü mü, nüfusunuz kaç, saldırıya uğrayacak olursanız kendinizi savunabilecek kadar silaha sahip misiniz, Çorum’da Alevi-Sünni çatışması çıksa yardıma sarfiyat misiniz?” gibi sorularla kimi zaman köylülerin yansısını çekiyor. Yağmur Çiseliyor, Osman Balcıgil, 400 syf., Destek Yayınları, 2024.
DURUM ODASI’NDA YAPILAN PLANLAR
Profesörle yola devam edip etmeyeceği konusunda uzun uzun düşünen Metin, sonunda Ceren’in Çorum’daki ağabeyi ile bir plan yapıyor. Metin, Ceren’in ağabeyi Hüseyin öğretmenin, bu konuda yardım isteyebileceği en kritik kişi olduğunu çok sonradan öğreniyor. CIA casuslarının oyunlarının ve Durum Odası’nda Türkiye üzerine yapılan planların anlatıldığı kitap, okuyucuyu zaman zaman dehşete düşürüyor. 1978 yılındaki Maraş Katliamı’nın acıları şimdi dinmeden yeniden Türkiye’yi bir mezhep çatışmasıyla iç savaşın eşiğine getirmeye çalışan güçlerin, planları tarihin gerisinin daha dikkatli okunması gerektiğini tekrar hatırlatıyor. Lakin ülkenin devrimcileri ve aydınları Maraş’tan sonra şapkalarını önlerine koyup düşünmüş, nerelerde hata yaptıklarını alt alta yazmışlardı. Sonra “Bir daha aynı yanılgıyı yapmayacağız” diye söz vermişlerdi kendi kendilerine. Kitap kadar muharririn dipnotlarından oluşan açıklamalar da tarihe ışık tutuyor. Çorum’da olayların gerisindeki zımnî güçlerin oyununu bozan solcuların çabasını gösteren ‘Yağmur Çiseliyor’, günün siyasi koşullarını da yansıtıyor. Bir ülkede nasıl iç savaş çıkartılacağını, nasıl darbe organize edileceğini bilen CIA casuslarının cirit attığı Türkiye topraklarında halkın, köylülerin, yıllarca komşuluk etmiş insanların nasıl bir canavara dönüştüğünü acı bir şekilde gösteriyor.
ÇORUM OLAYLARININ AYRINTILARI
MHP’nin önde gelen isimlerinden birine düzenlenen suikast üzerine Türkiye’nin her yerinde başlayan karışıklıkları ve bunun Çorum’daki dev yankılarını anlatan kitap, Türkiye’de yaşanan paradoksu tüm detaylarıyla anlatıyor. Casusların işaretiyle hareketlenen Çorum’da, küçük kümelerin kışkırtmasıyla 4 Temmuz 1980’de bir faciaya dönüştü. Üç gün öncesine kadar kahvelerde birbirlerine çay ısmarlayan insanlar, aynı komşularının gözlerinin içine bakarak meskenlerini yağmalamaya başladı. Çorum’da kan gövdeyi götürürken her iki cephede de yaşananların tüm detaylarını okuyabileceğimiz kitap, gazeteci Hürmet Öztürk’ün kaçırılışından 12 Eylül Darbesi’ne, bir aşk öyküsünün sınıf gayretine dönüşümüne kadar birçok olay örgüsünü bir ortada sunuyor. ‘Yağmur Çiseliyor’, Türkiye’nin yakın tarihindeki iç karışıklıkları daha iyi anlamlandırabilmek ismine soluksuz bir okuma sunuyor.
22:30
