Uluslararası Af Örgütü’nün bugün yayımladığı “Ölüm Cezaları ve İnfazlar 2024” raporuna göre, kaydedilen infazlar 2015 yılından bu yana en yüksek sayıya ulaştı. 2024’te 15 ülkede 1518 kişi infaz edildi. İran, Irak ve Suudi Arabistan, infazların yüzde 91’inden sorumluydu. Devletlerin ölüm cezasını protestoculara ve etnik kümelere karşı silah haline getirdiği vurgulanan raporda, insan haklarını ihlal eden uyuşturucuyla irtibatlı infazların arttığı da belirtildi.
Dünya genelinde ölüm cezasının kullanımına ilişkin yıllık raporunu bugün yayımlayan Uluslararası Af Örgütü, 2024 yılında 15 ülkede bin 500’den fazla kişinin infaz edildiğini ve böylelikle küresel infazların 2015’ten bu yana en yüksek sayıya ulaştığını açıkladı. Öte yandan 2023’te 1153 olan infaz sayısının 2024’te yüzde 32 arttığı görüldü.
Ölüm Cezaları ve İnfazlar 2024 raporuna göre, 2024 yılında çoğunluğu Orta Doğu’da olmak üzere 1518 infaz kaydedildi. Bu sayı, 2015’ten (en az bin 634) bu yana kaydedilen en yüksek sayı. Raporda şu tabirlere yer verildi:
“Bilinen toplam sayılar, dünyanın en fazla infaz uygulayan ülkesi olan Çin’de infaz edildiği düşünülen binlerce kişinin yanı sıra ölüm cezasına yaygın olarak başvuran Kuzey Kore ve Vietnam’daki infazları da kapsamıyor. Filistin (Devleti) ve Suriye’de süregelen krizler nedeniyle Uluslararası Af Örgütü bu ülkelerdeki sayıları doğrulayamadı” denilen rapora göre, İran, Irak ve Suudi Arabistan, bilinen infazlardaki genel artıştan sorumlu. Bu üç ülke toplamda, 1380 kayıtlı infaz gerçekleştirdi. Irak infazları neredeyse dört katına çıkardı (en az 16’dan en az 63’e), Suudi Arabistan yıllık toplamını ikiye katladı (172’den en az 345’e), bilinen tüm infazların yüzde 64’ünden sorumlu olan İran ise geçen yıla kıyasla 119 fazla kişiyi infaz etti (en az 853’ten en az 972’ye).”
“Bugünün dünyasında yeri olmayan bir uygulama”
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Ölüm cezası bugünün dünyasında yeri olmayan tüyler ürpertici bir uygulamadır. Binlerce infazdan sorumlu olduğunu düşündüğümüz bazı ülkelerde saklılık devam ederken, ölüm cezası uygulamaya devam eden ülkelerin tek başına bir azınlık olduğu da ortadadır. 2024 yılında, sadece 15 ülkenin infaz uygulamasıyla bu sayının üst üste ikinci yıl en düşük sayıda kalması, bu zalimane, insanlık dışı ve alçaltıcı cezadan uzaklaşıldığının bir göstergesidir” dedi. Callamard, sözlerini şöyle sürdürdü:
“İran, Irak ve Suudi Arabistan geçen yıl ölümlerdeki sert artıştan sorumluydu. Bu ülkeler, insan haklarını ihlal ederek ve uyuşturucuyla ilişkili suçlar ve terörizm cürümleri nedeniyle utanmazca insanların canını alarak, bilinen infazların yüzde 91’inden fazlasını gerçekleştirdi.”
2024 yılında en yüksek kayıtlı infaz sayısının bulunduğu beş ülke Çin, İran, Suudi Arabistan, Irak ve Yemen’di.
Yetkililer ölüm cezasını silah haline getirdi
Uluslararası Af Örgütü, rapora dair yayımladığı açıklamada şu sözlere yer verdi:
2024 yılı boyunca, Uluslararası Af Örgütü, başkanların ölüm cezasını kamu güvenliğini artıracağı gibi gerçeği yansıtmayan bir mazeretle veya halk arasında korku yaymak için silah haline getirdiğine tanıklık etti. Covid-19 pandemisinin sona ermesinden bu yana infazlarda devamlı bir artış eğiliminin meydana geldiği ABD’de (2023’te 24 kişiye kıyasla) 2024’te 25 kişi infaz edildi. Yeni seçilen Başkan Donald Trump, insanları “vahşi tecavüzcülerden, katillerden ve canavarlardan” korumak için bir araç olarak defalarca ölüm cezasına atıfta bulundu. Başkan Trump’ın insanlık dışı açıklamaları, ölüm cezasının suç üzerinde eşsiz bir caydırıcı etkisi olduğu tarafındaki yanlış anlatıyı destekledi.
Orta Doğu bölgesindeki bazı ülkelerde ölüm cezaları insan hakları savunucularını, muhalifleri, protestocuları, siyasi rakipleri ve etnik azınlıkları susturmak için kullanıldı.
“Yetkililere meydan okuma yüreği gösterenler özellikle İran ve Suudi Arabistan’da cezaların en zalimiyle karşılaştı. Bu ülkelerde ölüm cezası, aykırı görüşlerini ifade edecek kadar bahadır olanları susturmak için kullanıldı” diyen Agnès Callamard, şunları söyledi:
“2024’te İran, ‘Kadın, Yaşam, Özgürlük’ protestoları sırasında İslam Cumhuriyeti rejimine meydan okuyan kişileri cezalandırmak için ölüm cezasına başvurmaya devam etti. Geçen yıl, biri zihinsel engelli bir genç olan iki kişi protestolarla irtibatlı olarak, adil olmayan yargılamaların ve işkence altında elde edilen ‘itirafların’ ardından infaz edildi. Bu durum, yetkililerin baskıcı iktidarlarını sürdürmek için ne kadar ileri gidebileceğini gösterdi.”
Suudi Arabistan yetkilileri ölüm cezasını siyasi muhalefeti susturmak ve 2011-2013 arasında “hükümet karşıtı” protestoları destekleyen ülkedeki Şii azınlığa mensup vatandaşları cezalandırmak için araçsallaştırmayı sürdürdü. Ağustosta yetkililer, ABDulmecid El Nimr’i El Esas’a katılmakla temaslı terör cürümleri nedeniyle infaz etti. Ancak ilk mahkeme dokümanlarında, Nimr’in protestolara iştiraki konu edilmişti.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti infazlara devam etmeyi planladığını açıklarken, Burkina Faso’da askeri yetkililer, ismi suçlar için ölüm cezasını geri getirmeyi planladıklarını duyurdu.
Uyuşturucuyla kontaklı suçlar nedeniyle infazlar arttı
2024’teki infazların yüzde 40’ından fazlası hukuka karşıt olarak, uyuşturucuyla ilişkili suçlar nedeniyle gerçekleştirildi. Uluslararası insan hakları hukuku ve standartları uyarınca, ölüm cezasının kullanımı “en önemli suçlar” ile sonlandırılmalıdır; insanların uyuşturucuyla ilgili suçlar nedeniyle ölümle cezalandırılması bu eşiği karşılamamaktadır.
“Uyuşturucuyla kontaklı suçlar Çin, İran, Suudi Arabistan, Singapur ve doğrulamak mümkün olmasa da muhtemelen Vietnam’da yaygındı. Birçok bağlamda insanların uyuşturucuyla ilgili suçlar nedeniyle ölümle cezalandırılmasının dezavantajlı arka planlardan gelenleri orantısız etkilediği ve uyuşturucu ticaretini azaltmada kanıtlanmış hiçbir etkisi olmadığı tespit edilmiştir” şeklinde konuşan Callamard, şöyle devam etti:
“Uyuşturucuyla ilişkili suçlar için ölüm cezasını destekleyen başkanlar, etkisiz ve hukuk dışı tahliller önermektedir. Maldivler, Nijerya ve Tonga gibi, uyuşturucuyla ilgili suçlar için ölüm cezası getirmeyi değerlendiren devletler kınanmalı ve uyuşturucuyla mücadele siyasetlerinin merkezine insan haklarını almaya teşvik edilmelidir.”
Kampanyanın gücü
İnfazlardaki artışa rağmen, 15 ülkenin infaz gerçekleştirdiği bilinmektedir ve bu üst üste ikinci yılda bugüne kadar kayıtlara geçen en düşük sayıdır. Bugün itibariyle ölüm cezasını 113 ülke tamamen, 145 ülke ise maddede veya uygulamada kaldırmıştır.
2024 yılında Zimbabve, ismi suçlar için ölüm cezasını kaldıran yasa tasarısını onayladı. İlk kez, BM üye devletlerinin üçte ikisinden fazlası, ölüm cezası kullanımının ertelenmesine dair onuncu Genel Şura kararı oylamasında lehte oy kullandı. Malezya’da da ölüm cezası ıslahatları, infaz riski altındaki kişi sayısında binin üzerinde bir azalma sağladı.
Ayrıca tüm dünya kampanyanın gücüne tanıklık etti. Japonya’da yaklaşık 50 yılı ölüm cezası altında geçiren Hakamada Iwao, Eylül 2024’te beraat etti. Gelişmeler 2025 yılında da devam etti. Alabama’da, yargılama sürecindeki önemli eksikliklere rağmen ölüme mahkûm edilen siyah bir erkek olan Rocky Myers, ailesi ve avukatlarının, eski bir heyet üyesinin, yerel aktivistlerin ve uluslararası toplumun davetlerinin ardından mart ayında affedildi.
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “İnsanlar ölüm cezasına son verilmesi için kampanya yürütmeye öncelik verdiğinde bu gerçekten işe yapıyor. Ölüm cezasını araçsallaştırmaya kararlı olan az sayıdaki başkana rağmen rüzgâr tersine dönüyor. Dünyanın darağacının gölgesinden kurtulması artık an meselesi” kelamlarıyla açıklamasını sonlandırdı.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
