Umut, Diğer Olumlu Hisleri Tetikliyor! ‘Umutsuzluk, Manevi Bir İntihar, Psikolojik Ölümdür’

UMUTSUZLUĞUN BEDELİ ÇOK AĞIR

Prof. Dr. Tayfun Doğan, umudun aktif bir adanmışlık ve varoluşsal bir enerji kaynağı olduğunu belirterek, “Umuda olan muhtaçlığımızı ortaya koyabilmek için öncelikle ümitsizliği anlamamız gerektiğine inanıyorum. Çünkü mutluluk gibi umut da yokluğunda değeri daha iyi anlaşılan bir kavramdır. Gerçek anlamda ümitsizliği yaşayan kişiler, bunun hepimiz için taşınması çok ağır bir yük olduğunu bilirler. Umuda ihtiyacımız var çünkü ümitsizliğin bedeli çok ağırdır. Ümitsizlik, manevi bir intihardır; psikolojik ölümdür; insanı kör eder; kişinin kendisinden ve onu yaşama bağlayan her şeyden vazgeçmesi anlamına gelir” dedi.

UMUTSUZ BİR BEYİN GELECEĞİN BELİRSİZ OLDUĞUNA İNANIR

Umutsuzluk halindeki bir bireyin, çabalamanın gereksiz olduğunu, hiçbir şeyin değişmeyeceğini düşündüğünü ifade eden Prof. Dr. Tayfun Doğan, şöyle devam etti: “Umutsuzluğa ayarlanmış bir beyin, çabalamanın gereksiz olduğuna, hiçbir şeyin değişmeyeceğine, yaşanan sorunların daimi olacağına, geleceğin bulanık ve belirsiz olduğuna inanır. Bir bakıma ümitsizlik, geleceğe ipotek koymaktır. İçinde bulunulan aksiliklerin hiçbir zaman değişmeyeceğine yönelik bir ön kabul içinde bulunmak, bireyi eylemsizliğe iter. Bu durum sonucunda da umutsuz bireylerde çaresizlik, yaşama isteğinin kaybı, sözel ve davranışsal sözlerde azalma, pasiflik, kavramada bozulma, sorun çözme, karar verme, hayal etme ve arzu etme yeteneklerinde azalma, yürek yitimi, kendini yolun sonunda gibi hissetme, gerginlik ve sonluluk hali, karamsarlık ve anhedoni (hiçbir şeyden zevk alamama) gibi durumlar görülebilmektedir. Bu ruh hali de doğal olarak depresyona ve intihara davetiye çıkarmaktadır.”

UMUTSUZLUK, KÖMÜR MADENİNDEKİ KANARYA GİBİ…

Umutsuzluğun, kömür madenindeki kanarya gibi depresyonun habercisi olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Tayfun Doğan, “Madenlerde kafes içinde kanarya bulundurulur ve bir gaz sıkışması söz konusu olduğunda kanarya bunu daha erken fark ederek öter. Maden iççileri de en hızlı şekilde madenden çıkmaya çalışır. Ümitsizlik da benzer şekilde, depresyonun habercisidir ve belirtiler görülür görülmez harekete geçilmelidir. Aksi takdirde ümitsizlik, aşama aşama kendine yer bulacaktır” diye konuştu.

UMUT VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK!

Umutsuzluğun, taşınması ağır bir yük olduğunu ifade eden kaydeden Prof. Dr. Tayfun Doğan, şöyle devam etti: “Çünkü insanı adeta kötürüm eder. Umuda neden ihtiyacımız? Ümitsizlik hepimiz için ağır bir yük ve pek çok düşünceyi beraberinde getiren bir durumdur. Umuda ihtiyacımız var çünkü umut, zor vakitleri sabırla aşabilme konusunda bizi güçlü kılar. Yaptığımız araştırmalarda, umudun psikolojik sağlamlığın en önemli belirleyicilerinden biri olduğunu gördük. Umut seviyesi yüksek bireyler, olumsuz olaylardan veya travmatik tecrübelerden sonra daha çabuk toparlanabilmektedir. İnsan ömrü, hoşluklarla dolu olduğu kadar, acı, sıkıntı, üzüntü ve zorluklarla da doludur. Bu aksiliklere karşı direnç gösterebilmek için umuda ihtiyacımız var.”

UMUT DİĞER OLUMLU HİSLERİ TETİKLİYOR

Umuda ihtiyaç olduğunu çünkü umudun mutluluğun önde gelen belirleyicilerinden olduğunu kaydeden Prof. Dr. Tayfun Doğan, “Umut, diğer olumlu hisleri tetikler. Siz umutlu ve iyimser olduğunuzda mutluluk, sevinç, sevinç, yürek gibi diğer olumlu hisler da harekete geçer. Olumlu hisleri sık yaşamanın değeri büyüktür. Müspet psikoloji alanında önemli çalışmalarıyla tanınan Barbara Fredrickson’un ortaya attığı duygu teorisine göre, olumlu hisleri sık yaşamak, insanların düşünce-eylem repertuarlarını genişletir, olumsuz hislerin etkilerini geri alır ve memnunluğu artırır. Bu modele göre olumlu hisler, dikkat ve bilişin kapsamını genişletmekte, esnek ve yaratıcı düşünmeyi mümkün kılmakta ve kalıcı başa çıkma kaynakları oluşturmaktadır. Böylece kişiler uzun vadeli planlar geliştirebilir, meselelerle başa çıkmanın farklı yollarını düşünür ve kalıcı psikolojik kaynaklar oluşturabilirler” şeklinde konuştu.

UMUT, ÜRETKENLİĞİ VE YARATICILIĞI ARTIRIYOR

Umudun, mental sıhhatin ötesinde iş ömründe üretkenliği ve yaratıcılığı artırdığını, okul hayatında öğrencilerin akademik muvaffakiyetlerini olumlu yönde etkilediğini dile getiren Prof. Dr. Tayfun Doğan, “Umut seviyesi yüksek bireyler, sağlıklı davranışları daha sık stantlar. Umutsuz bireyler ise egzersiz yapmanın veya sağlıklı beslenmenin hiçbir şeyi değiştirmeyeceğine inanabilir. Umutlu bireyler, sağlıklı beslenirlerse, egzersiz yaparlarsa veya zararlı alışkanlıkları bırakırlarsa sıhhatlerinin güzelleşeceğine inanır ve bu inançla motive olurlar. Yani umut, yaşamın farklı boyutlarında da tesirlidir. ‘İnsan öldüren umuttur’ sözü yaygındır, ancak asıl ölümcül olan umutsuzluktur” şeklinde sözlerini tamamladı.