Uzayda 178 Gün Geçiren Adam Konuştu: ‘Bir Palavrası Yaşıyoruz…’

Ron Garan, ISS’e (Uluslararası Uzay İstasyonu) gitme yüreğini gösteren ve bir çoğumuzun muhtemelen anlayamayacağı şeylere şahit olmuş birkaç kişiden biri. Ron Garan ve onun gibi astronotlar, ISS’deyken şahit oldukları ve ‘genel bakış etkisi’ olarak isimlendirilen bir hissin sonucu olarak, Dünya’daki hayata tamamen yeni bir bakış açısıyla döndüklerini anlatıyor.

GENEL BAKIŞ ETKİSİ NEDİR?
Bu terim, astronotların uzaydaki pencereden dünyaya bakarken yaşadıkları bilişsel değişimi anlatıyor. Genel bakış etkisi, King’s College London‘a göre, uzay yolcularının ‘beklenmedik hisler altında, ezici bir güzellik algısı ve diğer beşerlerle bir bütün gibi hissederek Dünya ile bağlarının geliştirmesini’ tanımlar. Araştırmacılar, genel bakış tesirini, astronotların, rollerinin yükünü fark ettiklerinde hissettikleri ‘beklenmedik ve ezici duyguları’ tetikleyen ‘kendini başarmış birinin içinde bulunduğu bir huşu’ haline benzetiyor.

EMEKLİ NASA ASTRONOTU ANLATTI
NASA’daki mesleği boyunca uzayda 178 gün geçiren ve toplamda 71 milyon milden (114 milyon km) fazla yol kat eden Garan, bu fenomenin bir sonucu olarak Dünya’ya tamamen yeni bir bakış açısıyla döndüğünü söyledi. 62 yaşındaki astronot, Dünya’ya bu noktadan bakmanın kendisine burada ‘bir palavrası yaşadığımızı’ ve hepimizin yanlış şeylerle meşgul olduğumuzu fark ettirdiğini belirtti. Garan, Big Think’e verdiği demeçte şu tabirleri kullandı: Gezegenimizin atmosferinin inanılmaz inceliğini gördüm. O anda, kağıt inceliğindeki bu tabakanın gezegenimizdeki her canlıyı hayatta tuttuğunu şaşırarak fark ettim. Ömürle dolu, yanardöner bir biyosfer gördüm. Ekonomiyi görmedim. Ancak insan üretimi sistemlerimiz, gezegenimizin yaşam destek sistemleri de dahil olmak üzere her şeye, küresel iktisadın tamamına sahip olduğu bir şirket gibi davrandığından, uzaydan bakıldığında bir palavrası yaşadığımız açıkça görülüyor.

DİĞER UZAY YOLCULARI DA KONUŞTU
Apollo 11 astronotu Michael Collins de Dünya’nın ne kadar ‘kırılgan’ ve ‘küçük’ göründüğünü görünce hayrete düştüğünü söylerken, Apollo 14’ten Edgar Mitchell bu tecrübenin kendisine bir ‘farkındalık patlaması’ yaşattığını söyledi. Ünlü uzay TV dizisi Star Trek’in yıldızı William Shatner da katıldığı bir yörünge altı uzay uçuşunda bu fenomeni deneyimledi ve aktör, ‘ezici bir üzüntüyle’ dolduğunu belirtti.

UZAY FİLOZOFUNUN YORUMU
Uzay filozofu olarak bilinen Frank White, The Overview Effect: Space Exploration and Human Evolution isimli kitabında bu hususa değindi. White, kitabında astronotlara benzer bir uyanış yaşamak isteyen dünyalılar için bazı tavsiyelerde bulundu.

White, NASA’nın ‘We Have a Podcast in 2019’ programında yaptığı konuşmada şu sözlerle genel bakış tesirine açıklık getirdi:

Kendimizi bu organik sistemin bir parçası olarak görmeliyiz. Bahtımız, farklı olduğunu düşündüğümüz diğer beşerlerle ilişkilidir. Farklı dinlere ve siyasetlere sahip olabiliriz, ama nihayetinde birbirimize ve yaşama tamamen bağlıyız. Her şey birbirine bağlıdır.

Bu ilişkinin dışında bir farkındalık da var.

Bu farkındalığı bilirsiniz; hepimizin birbiriyle kontaklı olduğunu ve farklılıklarımızın o kadar önemli olmadığını bilirsiniz. Ancak, bu bilgiyi kalbinizle değil, beyninizle bilirsiniz. Astronotların tecrübeleri, bu ilişkiyi deneyimlemeleri açısından büyük bir içgörü sunar. Onların yaşadıkları, bu ilişkiyi gerçekten hissetmelerini sağlar.”