Uzayda Mahsur Kalan Astronotlar Acı İçinde Dönebilir: “Bebek Ayağı Riski Var”

ABD’li astronotlar Yapay Williams ve Butch Wilmore, Boeing uzay araçlarının teknik sorunlar yaşaması nedeniyle Haziran ayından bu yana Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) mahsur kalmıştı.

Uzun süren bekleyişin ardından, ikili ve diğer iki astronot, kendilerini Dünya’ya geri götürecek olan SpaceX Crew Dragon kapsülünün kapağını açtı.

NASA’ya göre, her şey planlandığı gibi giderse, astronotları taşıyan kapsül yaklaşık 17 saat süren bir seyahatin ardından Türkiye saatiyle 00.00’da Florida’nın Körfez Kıyısı açıklarında suya iniş yapacak.

Ancak uzun süre uzayda süzülmenin ardından Yapay ve Butch, dünyaya döndüklerinde biraz farklı görünebilir ve hissedebilirler. Bunlardan biri, epeyce rahatsız edici olabilen ve basitçe ‘bebek ayakları’ olarak bilinen bir durum.

BEBEK AYAĞI NEDİR?

Dünya’da yürürken, insanların ayak tabanları daima baskı ve sürtünmeye maruz kalır. Bu da ayak derisinin zamanla kalınlaşmasına neden olur ve ayakları aşınmalara, rahatsızlıklara ve acıya karşı korur. Ancak uzayda yerçekimi olmadığı için, yürüyüş yapamayan astronotların ayak tabanları neredeyse hiç baskıya maruz kalmaz.

“DERİ YAVAŞ YAVAŞ DÖKÜLÜR”

Eski NASA astronotu Leroy Chiao, konuyla ilgili NewsNation Prime’a verdiği röportajda, “Altı ay ila bir yıl içinde ayaklarınızdaki kalın ve nasırlı deri yavaş yavaş dökülür” dedi. Sert derinin soyulmasının ardından ayakların genellikle yumuşak ve hassas kaldığını belirten Chiao, “Dünyaya döndüğünüzde adeta bebek ayaklarına sahip oluyorsunuz” ifadelerini kullandı.

Ayakların yeniden sertleşmesi ve dayanıklılık kazanması haftalar hatta aylar sürebilir. Bu süreçte yürümek rahatsız edici ve hatta acı verici olabilir.

Chiao ayrıca, “Denge sisteminiz bozulduğu için kendinizi mide bulantısı hissiyle birlikte biraz hasta gibi hissedebilirsiniz. Bana sorarsanız, grip olmuş gibi hissettiriyor ve normal hissetmek birkaç hafta alıyor” ifadelerini kullandı.

Bir diğer eski NASA astronotu Terry Virts ise Dünya’ya ayak bastığında hissettiklerini “Gerçekten ağır bir baş dönmesi yaşıyor gibiydim” tabirleriyle açıkladı ve dengesini geri kazanmakta zorlandığını söyledi.

ASTRONOTLAR BAŞKA HANGİ YAN TESİRLE KARŞILAŞIYOR?

Yerçekimi ortamında yaşamak üzere gelişen insan bedeni, uzun süre yerçekimsiz ortama maruz kalınca denge duyusu, kas kütlesi ve hücre üretimi gibi bedensel fonksiyonlarda sorunlarla karşılaşıyor.

Bu yüzden astronotlar Dünya’ya döndüklerinde, yerçekimi ile tekrar müsabakaları nedeniyle önemli baş dönmesi yaşayabilirler. Yerçekimsiz ortamda uzun süre kalmak, Dünya’da günlük hayatta kullanılan kasların çalışmasını pürüzler. Örneğin, yürümek için bacakların ya da dik durmak için boyun ve sırt kaslarının kullanılması gerekmez.

Bu nedenle, insan bedeni kullanılmayan kasları gereksiz bularak zamanla parçalamaya başlar. Bu sürece kas atrofisi (kas kaybı) denir.

KALPLERİ KÜÇÜLÜYOR

Ayrıca, yerçekimsiz ortamda uzun süre vakit geçiren astronotların kalpleri bir ölçü küçülebilir çünkü vücut, kanı pompalamak için eskisi kadar fazla çaba göstermeye ihtiyaç duymaz. Bunun yanında, astronotların vücut sıvıları yerçekimsiz ortamda farklı şekilde hareket ettiğinden, göz sonuna baskı yaparak görüşü bulanıklaştırabilir.

Bunlara ek olarak, uzun süreli izolasyon ve küçük bir alanda kapalı kalmak psikolojik tesirlere neden olabilir, telaş ve depresyona yol açabilir.

ASTRONOTLAR NASIL DÜZGÜNLEŞİYOR?

Dünya’ya dönen astronotlar, fizikî ve psikolojik değerlendirmelerden geçer. Ardından güçlendirme idmanları, kardiyovasküler egzersizler ve psikolojik destek içeren kapsamlı bir rehabilitasyon süreci başlar.

Çoğu astronot zamanla tamamen güzelleşir. Ancak, bazıları uzun vadeli tesirlerle karşılaşabilir.