Uzmanlar Uyardı: ‘Rusya Bu Hızla Devam Ederse Ukrayna’nın Doğu Cephesi Çökebilir’

ABD’nin seçilmiş başkanı Ocak ayında görevi devraldığında savaşı bitireceğini söylemişti ve bazıları Trump’ın Ukrayna’ya askeri yardımı tamamen kesebileceğinden kaygılanıyor.

• Biden Ukrayna’ya kara mayını verilmesini onayladı
• Ukrayna ilk kez Rusya topraklarına ABD’nin verdiği uzun menzilli füzeler fırlattı

Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki ilerleyişi

Savaşın ilk aylarında cephe hattı hızla değişti ve Rusya’nın ilk toprak kazanımı ardından, Ukrayna’nın karşı atağıyla geri püskürtüldü.

Ancak 2023 boyunca her iki taraf da önemli bir ilerleme sağlayamadı.

Fakat ISW’nin yeni verileri, 2024’te istikrarın Rusya lehine değiştiğini gösteriyor. ISW tahlillerini teyitli sosyal medya görüntüleri ve askeri hareketlilik haberlerine dayandırıyor.

ISW’nin verileri Moskova’nın bu yıl şu ana dek 2700 kilometrekarelik Ukrayna toprağı ele geçirdiğini gösteriyor. Rusya, geçen yılın tamamında sadece 465 kilometrekarelik bir bölgeyi ele geçirebilmişti.

BBC’ye demeç veren Kings College London’dan savunma araştırmacısı Dr. Marina Miron, Rusya bu hızla ilerlerse, Ukrayna’nın doğu cephesinin “çökmesi” ihtimali bulunduğunu belirtti.

1 Eylül- 3 Kasım arasında Rus güçlerinin 1000 kilometrekareden fazla toprak ele geçirmesi, Rusya’nın taarruzunun son aylarda hızlandığını gösteriyor.

Rus ilerlemesinin büyük kısmı Harkov bölgesindeki Kupiansk ve Kurakhove’de gerçekleşiyor. Buralar, Donestk bölgesindeki önemli ikmal merkezi Povrosk’a sıçrama tahtası olarak görülüyor.

• İsveç, Norveç ve Finlandiya’da ‘savaşta sağ kalma’ kitapçıkları dağıtılıyor

Kupiansk ve Oskil Irmağı’nın doğusundaki bölgeler 2022’deki Harkov saldırısında geri alınmıştı, ancak Rusya aşama aşama bu alanları ele geçirdi.

İngiltere Savunma Bakanlığı’nın geçtiğimiz günlerdeki istihbarat güncellemesinde, Rus güçlerinin Kupiansk’ın kuzeydoğudaki dış mahallelerini almaya çalıştığı belirtildi.

13 Kasım’da paylaşılan ve BBC’nin teyit ettiği görüntüler bu tahlille uyumlu. Görüntüde bir Rus zırhlı konvoyu Kupiansk’taki önemli bir köprüye 4 kilometre kadar yaklaştıktan sonra püskürtülüyor.

Bu durum, Rusların bölgenin denetimini ele geçirdiği anlamına gelmese de, Ukrayna savunma çizgilerinin ne kadar çok baskı altında olduğunu gösteriyor.

Öte yandan Rusya, iki yıllık uğraştan sonra Ekim’de önemli ikmal çizgilerine hakim pozisyondaki Vuhledar kentinin geri alınmasından bu yana, Kurakhove bölgesine yığınak yapıyor.

Ukrayna güçleri şu ana dek kentin güney ve doğusundaki saldırıları püskürttü. Ancak cephe hattı giderek yaklaşıyor ve Rusya ayrıca kenti kuzey ve batıdan kuşatmaya çalışıyor.

Ukrayna Genelkurmayı’nın eski stratejik iletişim başkanı Albay Yevgeni Sasiko, Rusya’nın kentin etrafına “güçlü çeneler” yerleştirdiğini ve çökene dek savunmayı “çiğneyeceğini” belirtti.

BBC’nin teyit ettiği, kentten gelen görüntüler yıkımı ve meskun mahallerin büyük hasar aldığını gösteriyor.

ISW, Moskova’nın Ukrayna’da şu anda toplam 110.649 kilometrekarelik bir alanı kontrol ettiği sonucuna varıyor.

Ukrayna güçleri ise Kursk saldırısının ilk ayında sadece 1.171 kilometrekarelik bir alanı ele geçirdi. Daha sonraysa, Rus güçleri bu alanın yaklaşık yarısını geri aldı.

Toprak kazanımlarına karşın, Rusya’nın ilerlemesi büyük bir maliyeti beraberinde getirdi.

BBC Rusça’nın tahliline göre Rusya’nın Şubat 2022’deki Ukrayna işgalinde en az 78.329 Rus askeri öldü. Rusya’nın bu yılın Eylül-Kasım ayları arasındaki kaybı, geçen yılın aynı dönemine göre bir buçuk kattan daha fazlaydı.

Kayıpların, Rus kumandanların askerleri Ukrayna mevzilerinin üzerine dalga dalga gönderdiği taktikleri nedeniyle arttığı da belirtiliyor.

Rus ilerlemesine karşın, bazı uzmanlar aslında saldırı hızının hala yavaş olduğu görüşünde.

Askeri uzman David Hendelman, doğudaki Ukrayna güçlerinin cephenin çökmesini önlemek, asker ve materyal tasarrufu yapmak için yavaş yavaş geri çekildiklerini belirtiyor.

• Trump: ‘Zelenskiy tarihin en büyük pazarlamacısı, ABD’ye her gelişinde 60 milyar dolarla dönüyor’

Kursk hamlesi

Ukrayna, Ağustos ayında Rusya’nın Kursk bölgesine sürpriz bir saldırı başlattı. Rusya’nın karşılık vermekte neden bu kadar uzun süre beklediği net değil. Saldırıda Ukrayna güçleri sınırdaki bazı bölgeleri hızla ele geçirmişti.

Dr. Miron, Kursk saldırısı devam ettikçe Kremlin’in içeride bir siyasi bedel ödediğini, Rus genelkurmayının ise birlikleri diğer yerlerde kazanımlar elde ederken, Ukrayna güçlerini Kursk’ta tutmayı tercih ettiğini kaydediyor.

Ancak Moskova, şu anda kaybettiği kendi topraklarını geri almaya kararlı. Bölgeye 50 bin asker konuşlandırıldı.

Kursk bölgesinden gelen teyitli görüntüler şiddetli çatışmalar yaşandığını, Rusya’nın hem asker hem de gereç manasında ağır kayıplar verdiğini gösteriyor. Ancak veriler aynı zamanda, Ukrayna’nın bölgedeki denetiminin daraldığı konusunda da açık.

ISW verilerine göre Ekim ayının başından bu yana Rusya karşı saldırılarında 593 kilometrekarelik alanı geri aldı.

Kursk saldırısı, önemli kayıplar yaşandığı bir periyotta Ukrayna’nın moraline büyük katkı yapmıştı ve operasyonun cüreti, düşmanı şaşırtma ve hasar verme kabiliyetini hatırlatıyordu.

Ancak Dr. Miron Kursk saldırısının Ukrayna için hem “taktik deha” hem de “stratejik bir felaket” olduğunu söylüyor.

“Tüm fikir, potansiyel müzakereler öncesi biraz siyasi avantaj sağlamak, askeri anlamda da Rus güçlerini Donbas bölgesinden çıkıp, Kursk’u kurtarmaya zorlamaktı. Şu andaysa, bunu yerine Ukrayna güçlerinin Kursk’ta takılıp kaldıklarını görüyoruz.”

Kiev’in bazı en tecrübeli ve etkili birliklerinin Kursk’ta savaştığı biliniyor. Batı’nın ileri teknolojiyle donattığı mekanize birlikler de Kursk’taki saldırıya katıldı.

Ukraynalı önderler, Kursk saldırısının Moskova’yı Ukrayna’nın doğusundaki güçlerinin bir kısmını yeniden konuşlandırmaya zorlayacağını ve böylece buradaki Rus ilerleyişini yavaşlatmayı umduklarını söylemişti. Uzmanlar bunun yerine, Ukrayna’da çatışmaların çok yoğun olmadığı yerlerdeki Rus birliklerinin kaydırıldığını söylüyor.

BBC’ye konuşan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Yurri Clavilier “Cephenin farklı kesitlerinden Ukraynalı askerlere göre Kursk’a destek gönderilen Rus birlikleri asıl olarak Herson ve Zaporijya’dan kaydırıldı” diyor.

“Oradaki çatışmalar Doğu’daki kadar yoğun değil. Harkov’a saldıran bazı Rus birlikleri Kursk’a yönlendirildi.”

Her iki taraf açısından da toprak kazanımı, potansiyel müzakerelerde vereceği güç açısından önemli. Şimdi herhangi bir müzakere sürecinden bahsedilmese de, seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump, savaşı 24 saat içinde sona erdirebileceğini söyledi. Ancak bunu nasıl yapacağından bahsetmedi.

Ukrayna, 19 Kasım Salı günü ilk kez, Washington’ın onayından bir gün sonra, ABD’nin verdiği uzun menzilli füzeleri Rusya’ya fırlattı.

Kararın kısmen, Ukrayna’nın Kursk bölgesine tutunması ve gelecekteki müzakerelerde pazarlık kozu olarak kullanılabilmesi için alındığı belirtiliyor.

Ancak Dr. Miron, Rusya’nın toprak kazanımlarının Moskova’ya daha güçlü bir müzakere konumu sağladığına inanıyor.

Katkıda bulunan: Alex Murray