Vakfe, hac ibadetini yerine getiren kişinin makul bir zaman diliminde muhakkak yerlerde bir süre durmasıdır. Sözlükte “durmak, ayakta durmak, bir yerde beklemek” manasındaki vakfe (vukūf) terim olarak hac ibadetini yerine getiren kişinin muhakkak bir zaman diliminde muhakkak yerlerde bir süre durmasını ifade eder. Vakfenin yapıldığı Arafat ve Müzdelife bölgelerine mevkıf denilir.
Hacda gerçekleştirildiği yere nisbetle anılan iki vakfe vardır: Arafat ve Müzdelife vakfeleri. Câhiliye Arapları’nda bu iki vakfe hac ibadetinin bir modülü olarak bilinmekle birlikte Kureyş ve bu hususta Kureyş’e tâbi Kinâne ve Huzâa kabileleri, Harem ehlinin ayrıcalığını ve sosyal statülerini göstermek amacıyla Hz. İbrâhim’den beri süregelen Arafat vakfesini terkedip Harem hudutları içerisinde kalan Müzdelife’de durmakla yetinmişlerdi. Hz. Peygamber Kureyş kabilesine mensup olmakla birlikte peygamberlikten önce de onların bu farklı uygulamalarına itibar etmemiş, Arafat’ta vakfe yapmayı sürdürmüştür.
ARAFAT VAKFESİ NE DEMEK?
Arafat, Mekke’nin doğusunda Tâif yolu üzerinde kuzeyi, güneyi ve doğusu dağlarla çevrili engebesiz bir alandır ve Harem hududunun dışında Hil bölgesindedir (bk. ARAFAT). “Urene vadisi hariç Arafat’ın tamamı vakfe yeridir” gibi hadisler (el-Muvaṭṭaʾ, “Ḥac”, 166; Müslim, “Ḥac”, 149) vakfe yerini bildirmektedir. Urene vadisi, Harem bölgesiyle Hil bölgesi arasında Arafat’a geçişi sağlar. Günümüzde Harem bölgesinin bittiği ve Hil bölgesinin başladığı hudutlar uyarıcı levhalarla besbelli hale getirilmiştir. Vakfenin yerine gelmesi için Arafat’ın rastgele bir yerinde bir süre beklemek kafidir. Hanefî, Şâfiî ve Hanbelîler’e göre Urene vadisi üzerinde yapılacak vakfe geçerli değildir. Mâlikîler’e göre ise Urene vadisinde vakfe yapan kişinin vakfesi geçerli olmakla birlikte ceza kurbanı kesmesi gerekir. Arafat bölgesinin batısında Nemire Mescidi bulunmakta ve bu mescidin kıble tarafının bir kısmı Arafat dışına, Urene vadisi kısmına taşmaktadır. Arefe günü hacıların bu kısımda durmaması için mescid içerisine uyarıcı levhalar konmuştur.
03:35
