Vergi Düzenlemeleri İçeren Torba Yasa Teklifinde Neler Var?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ozan BİNGÖL

Kamuoyunu uzun müddettir meşgul eden “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” teklifi AKP Grup Başkanlığı tarafından 16.07.2024 tarihinde Meclise sunuldu.

Yasa Teklifi, yürütme ve yürürlük maddeleri dahil 53 husustan oluşuyor. Peki, torba maddede neler var? Hayatımızı nasıl etkileyecek? Aşağıda özetle sunacağım.

TORBA MADDEDE NELER VAR?

Torba Maddede Teklifinde; 9 farklı kanunla ilgili düzenleme önerisi bulunmaktadır. En fazla değişiklik teklifinin yapıldığı Kanun 5020 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu olup bunu 213 sayılı Vergi Usul Kanunu değişiklikleri izlemektedir.

Torba Yasa Teklifindeki her bir unsurun hangi mevcut Kanunun hangi unsurunda nasıl bir değişiklik getirdiğine ilişkin tabloya yazının sonunda yer vereceğim.

Aşağıda Torba Yasa Teklifinin öne çıkan taraflarını özetle sunuyorum: 

1- EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI

5510 sayılı Kanunun Ek 19 uncu hususunda yapılan değişiklikle en düşük emekli maaşı 12.500 liraya çıkarılmaktadır. Böylelikle 10.000 lira olan en düşük emekli maaşı yüzde 25 artırılmış olmaktadır. Her zamanki süreci tekrar yaşadık. Önce zam yok denildi, ölüm gösterildi. Sonra 2.500 liraya razı edildi emekliler.

Bu artış nedeniyle SGK tarafından bu ilave ödemenin yapılabilmesi için bütçeden ödeme konusunda Torba Yasa Teklifinin 31. Unsuruyla Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.

En düşük emekli maaşını artıran düzenlemeyle ilgili yürürlük hususu önemli. Bu madde 2024 yılı Temmuz ayı ödeme döneminde uygulanmak üzere yayımı tarihinde geçerli olacak. Yani yasa teklifi ne zaman kanunlaşırsa kanunlaşsın emekli Temmuz 2024’ten itibaren bu artışı alacak.

2- YURT DIŞI ÇIKIŞ HARCINA ZAM

Yurt Dışına Çıkış Harcının Kanunda Yer Alan Fiyatı 10 Kat Artırılarak 50 Liradan 500 Liraya çıkarılıyor. Cumhurbaşkanı Bu Meblağı 1.500 TL yapabilir.

5597 sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun uyarınca yurt dışına çıkış harcı 50 TL’dir. Cumhurbaşkanına tanınan yetki ile bu meblağ 18 Mart 2022 tarihinden bu yana 150 TL olarak uygulanmaktadır.

Yasa Teklifi ile Kanunda 50 TL olan meblağ 10 kat artırılarak 500 lira olmaktadır.

Cumhurbaşkanının 3 kat artırma yetkisi de hususta motamot duruyor. Ayrıca her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak. Dolayısıyla, yasa teklifi kanunlaştıktan sonra Cumhurbaşkanı ben bunu 1.500 lira yaptım dediğinde yurt dışı çıkış harcı 1.500 lira oluverir.

3- KÜRESEL ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ

Uluslararası alandaki vergileme gelişmelerinin bir yansıması olarak “Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi” geliyor. Bu konu uluslararası şirketleri ilgilendiriyor. OECD bünyesinde uzun vakittir çalışılan bir konu olup düzenleme bu Torba Yasa teklifine yetişmiş. Yürürlük tarihi 2024 ve izleyen vergi devirleridir.

4- YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ

Kamuoyuna “sızdırılan” metinlerde en çok tartışılan bahislerden birisiydi. İki sistem önerilmişti. Birisi, ciro üzerinden asgari kurumlar vergisi. Yani işletme zarar bile etse cirosunun, örneğin yüzde 2’si oranında kurumlar vergisi ödemek zorunda olacaktı. Teklifte bu teknikten vazgeçilmiş. Doğru da olmuş. Zira bu sistem kayıt dışılığı teşvik eden, adaletsiz ve anayasaya ters bir usuldü.

Teklifte kabul edilen metot ödenecek kurumlar vergisinin indirim ve istisnalar düşülmeden evvelki matrahın yüzde 10’undan az olmaması biçimindedir. Bunun anlamı, kurumlar için efektif vergi oranının yüzde 10’un altına düşmemesi amaçlanmaktadır.

5- GÜNLÜK HASILAT TESPİTİ GELİYOR

Torba Yasa Teklifinde, ticari veya serbest meslek faaliyetlerinde bulunan mükellefler için hasılat tespiti yapılması öngörülmektedir. Buna göre, mükellefler nezdinde yapılacak yoklamalar sonucunda tespit edilen günlük hasılat meblağının ortalaması alınarak mükelleflerin aylık ve yıllık hasılat fiyatları tespit edilecek. Tespit edilen hasılat fiyatları ile mükellefin beyanları arasındaki fark yüzde 20’den fazla olduğunda mükellefler izaha davet edilecekler.

6- CEZALAR KALLAVİ ARTIRILIYOR

Vergi Metot Kanununda yer alan cezalar inanılmaz derecede artırılıyor. Bunun gerekçesi olarak da vergi cezalarında caydırıcılık sağlanması denilmiş. Ancak, unutmamak gerekir ki, vergi cezalarında etkinlik ve caydırıcılığın en önemli kriterlerinden birisi orantılılıktır. 
Özel usulsüzlük cezalarındaki artışın aşırı derecede yüksek ve orantılılık unsurunu zedeleyecek düzede olduğuna inanıyorum.

Cezalarda olumlu gördüğüm düzenleme ise, tamamen kayıt dışı olan, hiç mükellefiyet tesis ettirmeden kazanç elde edenle kayıtlı olup vergi kaçıranların cezaları arasında farklılaşmaya gidilmesidir. Şayet hiç mükellefiyet tesis ettirmeden vergi kaçırıyorsanız cezanız kayıtlı mükellefe göre yüzde 50 oranında artacak. Vergi ziyai cezası bir kat yerine 1,5 kat, kaçakçılık durumunda vergi ziyai cezası 3 kat yerine 4,5 kat olarak uygulanacak.

7- VERGİ ASILLARI UZLAŞMA KAPSAMINDAN ÇIKARILIYOR

Kamuoyunda, uzlaşma yoluyla birilerinin vergilerinin silindiği tarafındaki genel kanının Torba Yasa Teklifine yansımış olduğunu görüyoruz.

Artık uzlaşmalar vergi aslı üzerinden yapılamayacak. Sadece cezalar uzlaşma kapsamına girecek. Örneğin 100 liralık vergi aslı borcunuz, 100 liralık vergi ziyai cezanız varsa, bunlardan sadece vergi ziyai cezası uzlaşma konusu olabilecektir.

8- DEVREDEN KDV SIKINTISINA KISMİ ÇÖZÜM

Katma paha vergisi esas itibariyle son tüketicinin üzerinde kalması gereken bir vergidir. Ancak, indirimli oran, istisna uygulamaları ve diğer nedenlerle mükelleflerin üzerinde önemli devreden KDV yükü kalmaktadır. Yıllarca devreden bu KDV yüküne ilişkin olarak Torba Yasa Teklifinde bir teklif yer almaktadır. Teklifteki teklife göre, şayet devreden KDV beş yıl indirim yoluyla telafi edilemiyorsa indirimlerden çıkarılıp özel bir hesaba alınacak. 3 yıl içinde mükellef isterse inceleme talep edecek ve inceleme sonucuna göre bu meblağı sarfiyat yazabilecek. 
Burada, indirilecek KDV hakkı, mükellefe daha düşük avantaj sağlayan sarfiyat yazma yoluyla telafi edilmeye çalışıyor. Bu nedenle, sıkıntıya tam bir çözüm değil. Ama başlangıç olarak, ideoloji değişikliğine işaret etmesi açısından önemli. 

Sonuç olarak;

Cezaların arttığı, vergilerin yükseldiği, maliyenin nefesini ensemizde daha fazla ve yakın hissedeceğimiz bir dönem bekliyor. Şunu da belirteyim, bu Torba Yasa Teklifi önümüzdeki seri torba kanunların sadece birincisi. Yeni Torba Yasalar Meclis açılır açılmaz yeni periyotta, yeni dönem kısımları olarak karşımıza gelecektir.

Bu torba maddede olmayan ne diye sorarsanız: Dar gelirli için vergi adaletini sağlamaya yönelik düzenlemeler yok derim. Hani, vergi tarife zulmüne son veren düzenleme, kevgire dönmüş kamu ihale sistemine ilişkin tek bir düzenleme, hani?

Özetle; Türkiye’de bir Maliye Bakanı “Vergide adaleti tesis edeceğiz” ya da “vergide adaleti güçlendireceğiz” diye cümle kuruyorsa korkmak gerekiyor. Zira büyük ihtimalle onların adalet anlayışı ile bizim adalet beklentimiz aynı değil ve hiç de aynı olmayacak.

Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber