En düşük emekli aylığının 12 bin 500 liraya çıkarılmasını da içeren Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Resmi Gazete’nin bu geceki sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Vergi paketi, 28 Temmuz’da TBMM Genel Şurası’nda kabul edilerek Meclis’ten geçmişti.
Yeni kanunla, kanunla Danıştayın iptal kararı doğrultusunda Amme Alacaklarının Tahsil Yordamı Hakkında Kanun’da değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na tabi kamu yönetimleri ile bu yönetimlere bağlı döner sermaye işletmelerince, mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra buyrukları üzerine yapılacak ödemelerde de borcu yoktur belgesi aranılması yönünde Hazine ve Maliye Bakanı’na yetki veriliyor.
Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz patronlarca hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç bedelinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret meblağını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna tutulacak.
Hizmet erbabı tarafından bu şekilde iktisap edilen pay senetlerinin; iktisap tarihinden itibaren 3 tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı, 4 ila 6 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin yüzde 75’i, 7 ila 12 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin yüzde 25’i, vergi ziyai cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte patrondan tahsil edilecek. Bu şekilde istisna nedeniyle vaktinde alınmayan vergilere ilişkin zaman aşımı süresi, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlayacak. Bu kararın uygulanmasına ilişkin adap ve asılları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Yüzde 20’den fazla fark tespitinde mükellef izaha davet edilecek
Mükellefler nezdinde yapılacak yoklamalar sonucunda tespit edilen günlük hasılat meblağlarının ortalaması alınarak mükelleflerin aylık ve yıllık hasılat fiyatları tespit edilecek. Bu şekilde tespit edilen hasılat fiyatları ile mükelleflerin faaliyette bulundukları periyoda ilişkin beyan ettikleri hasılat fiyatları karşılaştırılacak ve karşılaştırma sonucu bulunan farkın yüzde 20’den fazla olması durumunda mükellefler, Vergi Yordam Kanunu’nda yer alan izaha davet müessesi kapsamında izaha davet edilecek. Bu hüküm, kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı maddenin uygulanmasına ilişkin metot ve asılları belirlemeye yetkili olacak. Hüküm, 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek.
Mal ve hizmet alanlarına ilişkin gerçek şahıslara yapılan ödemeler üzerinden Cumhurbaşkanınca belirlenen sektör ve faaliyet hususları dikkate alınarak vergi tevkifatı yapılması öngörülüyor. Böylece vergi güvenliğinin sağlanması ve kayıt dışılığın azaltılması amaçlanıyor. Cumhurbaşkanına vergi kesintisine tabi ödemeler için faaliyet mevzuları, ödeme çeşitleri, bölümler, iş kümeleri ve iş nevileri itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte oran belirleme yetkisi veriliyor. Bu hüküm, 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Yasayla Anayasa Mahkemesinin iptal kararının münasebetleri dikkate alınarak Vergi Yordam Kanunu’nda değişiklik yapılıyor. Buna göre, teminat uygulaması kapsamındaki mükelleflerden istenecek teminatın üst sınırı, 10 milyon liradan fazla olmamak üzere düzenlenmiş sahte evraklarda yer alan toplam fiyatın yüzde 10’u meblağında olarak belirleniyor.
İstenen teminatın verilme süresi 30 günden 60 güne çıkarılırken, yükümlülüklerini öngörülen şekilde yerine getiren mükelleflere teminatın iade edilmesi ve belirlenen kişilerin teminat isteme tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş tüm vergi borçlarından sorumlu olmamaları sağlanıyor.
Özel usulsüzlük cezaları
Vergi Yöntem Kanunu’nda yapılan değişiklikle tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetkinin kapsamı, kayıt dışı iktisatla mücadele amacıyla genişletiliyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığının elektronik ticaretin yanı sıra internet dahil olmak üzere her türlü dijital ortamın reklam, ilan, satış ve kiralama gibi iktisadi ve ticari maksatlarla kullanıldığı hallerde vergi güvenliğini sağlaması amaçlanıyor. Buna göre, elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar, diğerlerine ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına ortam sağlayan gerçek ve tüzel kişi aracı hizmet sağlayıcılar ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yanı sıra erişim, içerik, yer ve sosyal ağ sağlayıcılara, iktisadi ve ticari faaliyetlerine ilişkin bildirim verme yükümlülüğü getiriliyor. Düzenlemeyle diğerlerine ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına ilişkin bildirime konu bilgilerle içerik sağlayıcılar tarafından üretilen veya sağlanan bilgilerin, aracı hizmet, elektronik ticaret aracı hizmet, erişim, yer veya sosyal ağ sağlayıcılar tarafından alınması zorunluluğu getiriliyor.
Kanuna göre değerli madenler Borsasında işlem gören değerli madenlerin değerleme süreçlerinde, değerleme ölçüsü olarak borsa rayici kullanılabilecek.
Altın, gümüş, platin ve paladyum gibi değerli madenler borsa rayici ile kıymetlenecek. Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel olarak bu rayiç yerine maliyet bedeli esas alınacak. Bu kararla değerli madenle olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçlar hakkında da cari olacak. Değerli madenle olan mevduat veya kredi mukavelelerine dayanan alacaklar ve borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacak. Değerli madenlere dayalı olarak açılan mevduat hesapları ile kredi hesaplarından kaynaklı alacak ve borçların değerleme günü değerine ircasına ilişkin olarak mevcut uygulamadaki gibi Kanun’un yabancı paralar, alacaklar ve borçlar başlıklı kararları geçerli olacak.
Vergi ziyai cezası, vergi dairesinin bilgisi dışında mükellefiyet tesis ettirmeksizin kayıt dışı faaliyette bulunarak vergi ziyaina sebep olunması halinde yüzde 50 artırılacak. Aynı vergi tipi ve dönemine ilişkin daha sonra yapılacak tarhiyatlar nedeniyle kesilecek vergi ziyai cezalarına da aynı artırım kararı uygulanacak.
Vergi Tarz Kanunu’nda özel usulsüzlükler ve cezaları kararında yapılan değişikliğe göre, bir takvim yılı içerisinde ilgili kararlar uyarınca birden fazla özel usulsüzlük cezası kesilmesi durumunda caydırıcılığı artırmak amacıyla artan ceza uygulaması getiriliyor. Öte yandan karara, mükellef kümeleri ve ilgili usulsüzlüklere yönelik cezaların yer aldığı yeni bir cetvel de ekleniyor.
Bu kapsamda yer alan bazı cezaların, her yıl yeniden değerleme oranında yükseltilmesinin yanı sıra meblağları yeniden belirlenerek caydırıcılığın artırılacağı öngörülüyor. Bir takvim yılı içerisinde birden fazla özel usulsüzlük cezası kesilmesi durumunda caydırıcılığı artırmak amacıyla artan ceza uygulaması getiriliyor.
Kanun kapsamı dışında doküman düzenleyenlere 2 kat özel usulsüzlük cezası kesilecek, bu durumun yönetimin bilgisine girmeden önce belgeyi almak zorunda olanlar veya evrak muhteviyatı sürecin muhatapları tarafından 5 iş günü içerisinde bildirilmesi halinde ise Kanun kapsamı dışında doküman düzenleyenlere 6 kat özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Yasada sayılan belgeleri düzenleme zorunluluğu bulunanların yükümlülüklerini yerine getirmedikleri takdirde bu durumun evrak muhteviyatı sürecin muhatapları tarafından 5 iş günü içerisinde yönetime bildirilmesi halinde bu kimselere ceza kesilmeyecek; belgeleri düzenlemeyen, eksik veya aldatıcı düzenleyenlere ise özel usulsüzlük cezasının 3 katı uygulanacak.
Öngörülen artan dengeli ceza uygulamasına ilişkin ceza meblağları cetveli, Kanun’a ekleniyor.
Cezalar yeniden belirleniyor
Düzenlemeyle, damga vergisi ödenmemiş kağıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden tasdik eden veya örneklerini çıkarıp veren noterler adına kesilen özel usulsüzlük cezasının her bir kağıt için alt sınırı 40 lira olarak belirleniyor.
Vergi Yol Kanunu’nun ilgili kararlarına uymayanlara yönelik cezalar her yıl yeniden değerleme oranında artırılırken, düzenlemeyle bu cezalar yeniden belirlenerek caydırıcılığının artırılması hedefleniyor.
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası mutabakatların bilgi değişimi kararları kapsamında bilgi toplanmasına ilişkin hüküm uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlara özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Elektronik ticaretin yanı sıra internet dahil olmak üzere her türlü dijital ortamın reklam, ilan, satış ve kiralama gibi iktisadi ve ticari emellerle kullanıldığı hallerde vergi güvenliğini sağlamak amacıyla kendisine bilgi verme yükümlülüğü getirilenlerin, bu yükümlülüklerine ilişkin olarak bildirimde bulunmamaları veya bildirimlerini eksik ya da aldatıcı bir şekilde yapmaları durumunda uygulanması gereken özel usulsüzlük cezası, bu mükelleflerin ekonomik ve ticari büyüklükleri ile orantılı olacak.
Tevsik zorunluluğu kapsamında olup da bu zorunluluğa uymayanlara uygulanan özel usulsüzlük cezası da artırılıyor. Bu zorunluluğa uymadan ödeme yapanların, durumu 5 iş günü içerisinde yönetimin bilgisine girmeden bildirmesi durumunda ise ceza kesilmeyecek.
Mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin tahsilatların, banka ve benzeri finans kurumları, ödeme kuruluşları veya PTT aracılığıyla oburlarının adı veya hesabı kullanılarak yapılması durumunda her bir işlem için bu karara göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere sürece konu fiyatın yüzde 10’u oranında, mal teslimi ya da hizmet ifasını yapanlarla adına veya hesabına ödeme yapılanlara ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilecek. Bu hüküm uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon lirayı geçemeyecek.
Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu uyarınca izin verilen durumlar hariç olmak üzere kredi kartı, banka kartı, ön ödemeli kart, karekod, elektronik cüzdan ve benzeri ödeme araçları kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen tahsilatların, kendi mükellefiyeti adına kayıtlı olmayan ödeme sistemleri veya aygıtları aracılığıyla yapılması durumunda, tahsilatı yapan mükelleflere ve kendi adına kayıtlı olan bu sistemleri veya aygıtları kullandıranlara ayrı ayrı her bir işlem için bu karara göre belirlenen özel usulsüzlük cezasının 3 katı uygulanacak. Bu kapsamda bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon lirayı aşamayacak.
İstenilen teminatın müddetinde verilmemesi veya tamamlanmaması halinde teminatı vermeyenler veya tamamlamayanlar adına, hüküm kapsamında verilmesi veya tamamlanması gereken teminat fiyatı kadar özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Vergi güvenliğinin sağlanması amacıyla kullanılma zorunluluğu getirilen aygıt ve sistemlerle nitelikleri belirlenen veya onaylanan elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri aygıtlar ve sistemleri üreten, ithal eden, bu aygıtlara çeşitli hizmetler veren ödeme kaydedici aygıt üreticisi veya ithalatçıları ile bu aygıtlara ilişkin hizmet veren güvenli servis sağlayıcıları, bankalar, elektronik para kuruluşları, ödeme kuruluşları, şarj ağı işletme lisansı sahipleri ve elektronik defter, evrak ve kayıtların oluşturulması, imzalanması, iletilmesi ve saklanması konularından herhangi biri için hizmet verme konusunda yetkilendirilenler ile sipariş, satış, muhasebe, stok takip gibi programları kullandıran, teslim eden veya satan mükelleflere ilişkin olarak bunlar tarafından yapılması, yapılmaması ya da yerine getirilmesi gereken konulara muhalif davrananlara, her bir tespit için ayrı ayrı olmak üzere kararda yer alan özel usulsüzlük cezasının 10 katı fiyatında ceza kesilecek. Bu hüküm uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon lirayı geçemeyecek.
Bu hüküm kapsamındaki tek bir fiilin, Kanun’un ilgili kararında yer alan özel usulsüzlük cezasını gerektiren birden fazla cezayı gerektirmesi halinde, bu cezalardan en ağır olanı kesilecek.
Gelir Yönetimi Başkanlığı çalışanına fazla çalışma ücreti
Kanunla vergiye istekli ahengin artırılması amacıyla, vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılıyor. Vergi Metot Kanunu’nda bu kapsamdaki kararlar yürürlükten kaldırılıyor.
Yaşlılık, malullük, ölüm aylığı ödenenlere ve hak sahiplerine 10 bin lira olarak öngörülen aylık asgari ödeme fiyatı 12 bin 500 liraya yükseltilecek.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne göre, mevcut uzlaşma başvuruları, Vergi Adap Kanunu’nun değiştirilmeden önceki kararlarına göre sonuçlandırılacak.
Ticari olmayan gezi, eğlence, spor gibi faaliyetlerde kullanılan deniz taşıma araçlarına yat limanlarında verilen kiralama, bakım gibi hizmetlerde KDV istisnası ve indirimi kaldırılacak.
Birleşme, devir ve bölünme süreçlerinde, devreden KDV ve iade hakkının 5 takvim yılı kriterine veya zaman aşımına bağlı olmaksızın vergi incelemesi yoluyla yeni şirkete bölümüne izin verilecek. Mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV fiyatlarının 5 takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde masraf olarak dikkate alınmasına imkan sağlanacak.
Mükelleflerin KDV iadelerinin doğru şekilde yapılması ve haksız KDV iadesine sebebiyet verilmemesini teminen KDV iadelerindeki esas yöntem vergi incelemesi olarak belirlenecek.
Kanun kararları uyarınca iade hakkı doğuran süreçlerden kaynaklanan iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmesi esas olacak.
İndirilemeyecek katma kıymet vergisi, sonraki periyoda devreden katma kıymet vergisi hesabından çıkarılarak özel bir hesaba alınacak. Özel hesaba alınan sonraki periyoda devreden katma bedel vergisinin, 3 yıl içinde mükellefler tarafından yapılacak talep üzerine, Vergi Yordam Kanunu’nda düzenlenen zaman aşımı mühletleri ile bağlı olmaksızın talep tarihinden itibaren bir yıl içerisinde yapılacak vergi incelemesi sonucunda, incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde masraf olarak dikkate alınacak. Bu suretle talepte bulunulmayan katma bedel vergisi masraf yazılamayacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı, ilgili maddenin uygulanmasında vergi incelemesi dışında farklı metotlar tespit etmeye, unsurun uygulamasına ilişkin adap ve asılları belirlemeye yetkili olacak. Bu hüküm, 1 Ocak 2030’da yürürlüğe girecek.
Yabancıların deprem yardımlarına KDV istisnası
Düzenlemeyle, yabancı devlet kurum ve kuruluşları tarafından deprem nedeniyle yapılacak yardımlara KDV istisnası sağlanacak.
6 Şubat 2023’te meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, genel bütçeli kamu yönetimleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu yönetimlerine bağışlanmak üzere, konut, iş yeri, okul, öğrenci yurdu, hastane, ibadethane, kültür ve sanat merkezi, kütüphane gibi taşınmazların inşasına ilişkin yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına 1 Ocak 2024’ten itibaren yapılan teslim ve hizmetler ile bu yerlerde genel bütçeli kamu yönetimleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu yönetimlerine bağışlanacak konutların yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına teslimi, 31 Aralık 2025’e kadar katma kıymet vergisinden müstesna olacak.
Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi süreçler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecek. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, Kanun kararı uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecek.
Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı yüzde 2,25
Kanunla ulusal güvenlik kuruluşlarının ithal edeceği bazı malların yurt içi teslimi ve ithalatında oluşan ÖTV uygulaması farklılıkları giderilecek.
Bazı tütün mamullerinden alınan asgari maktu vergi fiyatının yüzde 20’sine kadar olan sınırlama kaldırılacak, ünite ambalajda bulunan mamul için alınacak asgari maktu vergi fiyatı kadar maktu vergi alınabilecek.
Türk Kızılay Derneği ile bu derneğe ait veya bağlı işletmelerde çalışanların, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alması halinde dahi bu aylıkları kesilemeyecek.
Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı yüzde 2,25 olarak belirlenecek, bu oranı yüzde 1,5’e kadar indirmeye, yüzde 2,5’e kadar artırmaya yönelik Cumhurbaşkanı’na yetki verilecek.
Yaşlılık, malullük, ölüm aylığı ödenenlere ve hak sahiplerine dosya bazında 10 bin lira olarak öngörülen aylık asgari ödeme fiyatı 12 bin 500 liraya yükseltilecek. Bu hüküm, temmuz ödeme periyodundan itibaren uygulanacak.
Yasayla 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı sayılanlardan, ilk kez yaşlılık veya emekli aylığı bağlananların, aynı iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam etmeleri halinde patronlara sağlanan 5 puanlık sosyal güvenlik destek priminin Hazine tarafından ödenmesine ilişkin uygulama sonlandırılacak.
Nihai ana işletmesinin konsolide finansal tablosundaki yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap periyodundan önceki 4 hesap devrinin en az 2’sinde 750 milyon euro karşılığı Türk lirası sınırını geçen çok uluslu işletme kümelerinin bağlı işletmelerinin ilgili hesap dönemindeki çıkarları, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine tabi tutulacak.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda değişikliğe gidilecek.
Buna göre, malullük ve yaşlılık sigortasından ödenen aylıklar ve aylıklarla her ay itibarıyla yapılacak ödemeler kapsamında ortaya çıkan ödenek ihtiyacını karşılamak amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinin ilgili tertibine 2024 yılında ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan değişikliğe göre, Türkiye’de kurulmuş olmaları kaidesiyle kurumlar vergisinden istisna tutulanlardan taşınmazlara yatırım yapan fon ve iştiraklerin, ticari mal niteliğinde olanlar dahil sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri karların yüzde 50’sinin, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar kar payı olarak dağıtılması gerekecek.
Bu süre içerisinde belirtilen orana kadar karın ortaklara dağıtılmaması durumunda istisnadan faydalanılması nedeniyle vaktinde tahakkuk ettirilmeyen vergiler zıyaa uğramış sayılacak. Bu hüküm, 1 Ocak 2025’ten itibaren elde edilen yararlara uygulanacak.
Mal ve hizmet alımlarına ilişkin tam mükellef kurumlara, yapılan ödemeler üzerinden Cumhurbaşkanı’nca belirlenen sektör ve faaliyet hususları dikkate alınarak vergi tevkifatı yapılacak.
Vergi kesintisine konu ödemeleri faaliyet hususları ve ödeme tipleri itibarıyla, vergi kesintisine konu mal ve hizmetleri ise faaliyet mevzuları, kesimler, iş kümeleri, iş tipleri itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme ve kurumlar vergisi oranına kadar yükseltme konusunda Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi
Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun’a göre gerçekleştirilen projeler ile Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kararlarına göre kamu özel işbirliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde faaliyette bulunan kurumların karları üzerinden yüzde 30 oranında kurumlar vergisi hesaplanacak.
Düzenlenmeyle, bu kurumların münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri yararlara değil, tüm faaliyet yararlarına bu oran uygulanacak. Hüküm, bu maddelere göre düzenlenen mukavelelere doğrudan taraf olan kurumlar için geçerli olacak, taşeron kontratlarıyla alt yüklenicilerin bu kapsamda yürüttükleri faaliyetlerden elde ettikleri karlarında kurumlar vergisi oranına yönelik genel kararlar geçerli olacak.
Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen yurt içi asgari kurumlar vergisi başlıklı karara göre, hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum karının yüzde 10’undan az olamayacak. Bu hesaplamada tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak karları istisnası, emisyon primi kazanç istisnası, sahip olunan taşınmazlardan elde edilen yararlar dışında yatırım fon ve iştiraklerinin istisna karları, risturn istisnası, finansal kiralama şirketleri ve varlık kiralama şirketleri ile yapılan sat, geri kirala süreçlerinden elde edilen yararlara uygulanan istisna, Türk Uluslararası Gemi Sicili’ne kayıtlı gemilerin işletilmesi ve periyodundan elde edilen karlara uygulanan istisna ile teşebbüs sermayesi fonu indirimi ve muhafazalı iş yeri indirimi dikkate alınmayacak. Mikro ve küçük işletme tarifine giren kurumlar vergisi mükelleflerinin teknoloji geliştirme bölgesi kazanç istisnası ile aynı işletmelerin AR-GE ve tasarım indirimleri de hesaplamada çıkardan indirilecek.
Payları, Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda ilk sefer işlem görmek üzere en az yüzde 20 oranında halka arz edilen kurumlar, ihracat yapan kurumlar ile sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri karlarına uygulanan indirimler nedeniyle ödenmeyen verginin yanı sıra düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan teşvik belgeleri kapsamındaki yatırıma katkı meblağları ile sınırlı olmak üzere mükelleflerin indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle ödemedikleri kurumlar vergisi, asgari vergi hesaplaması nedeniyle ödenmesi gereken kurumlar vergisinden düşülecek.
İlk kere faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap devrinden itibaren 3 hesap dönemi boyunca bu kararlar uygulanmayacak. Bu düzenlemedeki indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum yararı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço karına, kanunen kabul edilmeyen sarfiyatların eklenmesiyle bulunan meblağı ifade edecek.
Söz konusu oranı, bölümler, faaliyet konusu, iş kolları ya da üretim alanları itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı, kararın uygulamasına ilişkin tarz ve asılları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Bu kararlar, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme periyotlarında elde edilen çıkarlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme devirlerinde elde edilen yararlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
Yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan değişikliğe göre, kesin ana işletmesinin konsolide finansal tablosundaki yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap devrinden önceki 4 hesap devrinin en az 2’sinde 750 milyon euro karşılığı Türk lirası sınırını geçen çok uluslu işletme kümelerinin bağlı işletmelerinin ilgili hesap dönemindeki çıkarları, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine tabi tutulacak. Hesap devrinin 12 aydan farklı olması durumunda, hesaplanan konsolide hasılatın bir yıla tamamlanmasıyla tespit edilen meblağ, söz konusu hasılat sınırının tespitinde dikkate alınacak.
Bu hüküm 2024 yılı ve izleyen vergilendirme periyotlarında elde edilen yararlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme devirlerinde elde edilen yararlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
Yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi çerçevesinde Kanun’a bazı tanımlar eklenecek, bu vergiden muaf olanlar ile bu vergiden istisna tutulan karlar belirlenecek.
Uluslararası deniz nakliyatı faaliyetinden elde edilen karlar ile bu faaliyetle irtibatlı olarak gerçekleştirilen bazı faaliyetlerden elde edilen çıkarlar yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinden istisna tutulacak.
Yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinden istisna edilen çıkarlara ilişkin masraflar veya istisna kapsamındaki faaliyetlerden doğan ziyanlar, istisna dışı yararlardan indirim konusu yapılamayacak.
Vergi yükünün tespitinde dikkate alınan düzeltilmiş kapsanan vergilerin hesaplanması hüküm altına alınacak. Çok uluslu işletme kümesinin ülkesel bazlı vergi yükü hesaplamasında, o ülkede bulunan bağlı işletmelerin hesaplanan düzeltilmiş kapsanan vergileri dikkate alınacak.
İlgili ülkenin mevzuatında kurumlar vergisi oranının asgari kurumlar vergisi oranı olan yüzde 15’in altında olması durumunda, Kabul Edilebilir Finansal Muhasebe Standartları’na göre hesaplanan ve ertelenmiş vergi varlığı hesaplarına alınan meblağlar, asgari kurumlar vergisi oranı uygulanarak yeniden hesaplanacak.
Kurumlar vergisinin uygulanmadığı ülkelerdeki işletmelere, ziyanların asgari kurumlar vergisi oranıyla çarpılması sonucu tespit edilen fiyatları, sonraki hesap periyotlarındaki kapsanan vergilerde dikkate alabilme imkanı verilecek.
Diğer hükümler
Yasayla vergi yükünün ayrı hesaplanacağı işletme kümelerine, ek cari dönem asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi hesaplanacağı durumlara ve kapsanan vergilerin bağlı işletmeler arasındaki tahsisatına ilişkin düzenlemeler de hüküm altına alınacak.
İşletme bazlı kazanç veya zarar, işletmelerin finansal muhasebe net kazanç veya ziyanına belirtilen düzeltmeler uygulanarak tespit edilecek.
Yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine yönelik bir vergi güvenlik kuruluşu oluşturuluyor. Bu kapsamda aynı grup içerisindeki bağlı işletmeler arasındaki finansman temini süreçlerinde, borç alan bağlı işletmenin bulunduğu ülkedeki vergi yükünün asgari kurumlar vergisi oranının altında olması, borç veren bağlı işletmenin bulunduğu ülkede ise vergi yükünün asgari kurumlar vergisi oranının üstünde olması veya grup içi finansman nedeniyle oluşan faiz gelir ve sarfiyatları dikkate alınmaksızın hesaplanan vergi yükünün asgari kurumlar vergisi oranının üstünde olması durumunda, borç alan bağlı işletme nezdinde katlanılacak ve işletme bazlı yararın tespitinde masraf olarak dikkate alınacak faiz masrafı, borç veren bağlı işletmenin gelir olarak dikkate aldığı meblağla sınırlı olacak.
Alacaktan vazgeçme nedeniyle bağlı işletmelerin kayıtlarında gelir olarak dikkate alınan fiyatların hangi durumlarda işletme bazlı kazanç veya zararın tespitinde dikkate alınmayacağı; nitelikli ve nitelikli olmayan vergi kredilerinin vergi yükünün tespitinde yapılacak oranlamada nasıl dikkate alınacağı belirlenecek.
Kanunla bağlı işletmeler arasında emsallere uygun olmayan işlemlerin nasıl düzeltileceği, ana merkez ve ona bağlı iş yeri arasındaki kazanç veya zararın veya vergi şeffaf işletmenin kazanç veya ziyanının tahsisine yönelik düzenlemeler hüküm altına alınacak.
Yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi oranının tespitinde önem arz eden vergi yükünün hesaplanmasına yönelik kararlar düzenlenecek. Bu kararları uygulayan mükelleflerin, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi oranını tespit edebilmesine imkan sağlanacak.
Yurt dışı çıkış harcı 500 TL’ye çıkarıldı
Vergi ve sosyal güvenlik alanına ilişkin düzenlemeler içeren kanun ile yurt dışına çıkan vatandaşlardan çıkış başına alınacak harç meblağı 500 liraya yükseltilecek.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda düzenlemelere gidilecek.
Küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin oranı yüzde 15 olacak.
Asgari kurumlar vergisi oranı ile bu kanuna göre tespit edilen oran arasındaki fark, küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi oranı olacak. Ülkesel bazlı vergi yükünün asgari kurumlar vergisi oranını aşması halinde ise küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi hesaplanmayacak.
Mükellef olacak küresel asgari tamamlayıcı kurumların belirlenmesi, vergilendirme dönemi, beyanı, tarhı, ödenmesi, vergi matrahının hesaplanmasına ilişkin konular belirlenecek.
Çok uluslu işletme kümelerine bağlı ve Türkiye’de yerleşik olan bağlı işletmeler ve iş iştiraklerini tanımlayan yerel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi, vergilendirme dönemi, beyan, tarh ve ödenmesine ilişkin kararlar de düzenlenecek.
İşletmelerin yeniden yapılandırılması uygulamasıyla gerçekleştirilen periyotlarda vergi ertelemesi müessesi uygulanacak. Bu kapsamda varlıkların ve borçların devredilmesi sonucu oluşan kazanç veya ziyanlar, devreden bağlı işletmenin işletme bazlı kazanç veya ziyanının tespitinde dikkate alınmayacak.
Kanunda, birleşme, bölünme ve pay periyotlarında uygulanacak tarzlara yer veriliyor.
Özel vergileme halleri
Yasayla Kamu İhale Kanunu’nda özel vergileme halleri de hüküm altına alınıyor. Buna göre, çok uluslu işletme kümesinin son ana işletmesi olan şeffaf işletmenin işletme bazlı yararı, belirlenen durumlarda bu işletmenin mülkiyet hissesine isabet eden miktarda azaltılacak.
Vergilemede indirilebilir kar payı uygulaması ve bu sistemin uygulandığı durumlarda işletme bazlı yarara ilişkin koşullar belirleniyor.
Kar dağıtımına dayalı vergileme sisteminin uygulandığı durumlarda düzeltilmiş kapsanan vergilerin hesaplanması ve bu yöntemi kullanan bağlı işletmelerin izlemeleri gereken kurallar tespit ediliyor. Yatırım işletmelerine yönelik hesaplama yöntemi konusunda düzenlemeye gidiliyor.
Söz konusu düzenlemelere ilişkin adap ve temelleri belirlemede Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Düzenlemenin yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine yönelik kararları, 2024 yılı ve izleyen vergilendirme periyotlarında elde edilen çıkarlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme devirlerinde elde edilen yararlarına uygulanacak.
Geçiş hükümleri
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılacak değişiklikle, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin uygulamasına yönelik vergileme kurallarıyla ilgili geçiş kararları düzenleniyor. Buna göre, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin matrahında indirim konusu yapılacak maddi duran varlıkların net defter bedellerinin oranları ile bağlı işletmelerin çalışanlarının brüt fiyatlarının oranları 2032 hesap dönemine kadar yıllar itibarıyla yeniden belirleniyor.
Küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi beyannamesi, 2024 hesap dönemi için hesap devrinin kapandığı ayı izleyen 18. ayın son günü akşamına kadar beyan edilecek ve vergi bu tarihe kadar ödenecek, sonraki dönemlerde ilk sefer bu verginin kapsamına girenler için beyan ve ödeme tarafından de bu kararlar uygulanacak.
1 Ocak 2024’ten önceki süreçler nedeniyle finansal tablolarda ertelenmiş vergi varlığı veya yükümlülüğü olarak kayıtlara alınan meblağlar, bu düzenlemenin uygulamasında dikkate alınacak. 30 Kasım 2021’den sonra ertelenmiş vergi varlığı olarak dikkate alınan ve ülkesel bazlı kazanç ve zararın hesaplanmasına dahil edilmeyen süreçlerden kaynaklanan fiyatlar vergi yükünün tespitinde dikkate alınmayacak. Yetersiz vergilendirilen ödemeler temeli kapsamında ilgili kararlar 1 Ocak 2025’ten itibaren elde edilen yararlara uygulanacak.
Kurumlar vergisi oranının en az yüzde 20 olarak uygulandığı ülkelerde yetersiz vergilendirilen ödemeler aslı kapsamında hesaplanan vergi, 31 Aralık 2025’ten önce başlayan (bu tarih dahil) ve 31 Aralık 2026 tarihi itibarıyla sona eren hesap devirleri arasında sıfır olarak kabul edilecek. Belirtilen şartları birlikte sağlayan çok uluslu işletme kümeleri, ilgili ülke için bahsi geçen kararlarda yer alan uygulamalardan herhangi birini seçebilecek.
Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, yurt dışına çıkan vatandaşlardan çıkış başına alınacak harç meblağı 500 liraya yükseltilecek.
Buna göre harç, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Metot Kanunu’nun ilgili kararları uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak. Bu şekilde hesaplanan harç fiyatının 10 liraya kadarki kesirleri dikkate alınmayacak. Bu kapsamda hesaplanan harcın uygulandığı yılın ocak ayının 10’uncu günü sonuna kadar yapılan yurt dışına çıkışlarda, bir önceki yılın sonu itibarıyla geçerli fiyat üzerinden yapılmış harç ödemeleri için fark alınmayacak. Bu hüküm, düzenlemenin yayımını izleyen 10’uncu günde yürürlüğe girecek.
8 yeni madde ihdas edildi
Genel Kurul’da kabul edilen AK Parti’nin önergesiyle kanuna 9. Yargı Paketi ile tüketicilerin korunmasına yönelik kanun teklifinin bazı hususlarının de içinde olduğu 8 yeni madde ihdas edildi. Kanunun bir hususunda ise değişikliğe gidildi.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı münasebetleri dikkate alınarak, Yargıtay Birinci Başkanı, Danıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay Birinci başkanvekilleri, Danıştay başkanvekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili, Yargıtay ve Danıştay daire liderleri, Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile Adalet Bakanlığı Müsteşarına 40.000, birinci sınıf hakim ve savcılardan aylık ödeme oranı yüzde 86 olanlara ve Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu ile Hakimler ve Savcılar Kurulu Teftiş Kurulunda fiilen görev yapan müfettişlere 35.000, diğer birinci sınıf hakim ve savcılara 30.000, birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılara 26.000, diğer hakim ve savcılara ise 22.500 gösterge sayısının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat ödenecek. Bu düzenleme 15 Ağustos’tan itibaren uygulanacak.
Bu Kanuna tabi olan hakim ve savcılardan Anayasa Mahkemesinde görev yapanlara ödenen aylık ek ödenek ve Uyuşmazlık Mahkemesinde görev yapanlara ödenen ödenek ile bu düzenlemede belirlenen ek tazminattan sadece biri ve yüksek olanı ödenecek.
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı münasebetleri dikkate alınarak, İdari Yargılama Metodu Kanunu’ndaki değişikliğe gidilecek. Buna göre konusu 31 bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari süreçlere karşı açılan iptal davaları hakkında yönetim ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olacak, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamayacak.
Aynı kanundaki değişiklikle, konusu 920 bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari süreçler hakkında açılan davalar temyiz edilebilecek. Bu düzenleme, 13 Temmuz’dan itibaren bu hususun yürürlüğe girdiği tarihe kadar bölge yönetim mahkemelerince verilen kararlar hakkında da uygulanacak. Bu kararların temyiz süresi, bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten önce, bildiri edilenler bakımından unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bildirim edilenler bakımından ise bildirim tarihinden itibaren 30 gün olacak.
Konusu 270 bin Türk lirasını aşıp 920 bin Türk lirasını aşmayan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari süreçler hakkında açılan ve istinaf kanun yolu incelemesinde kaldırma kararı üzerine yeniden karar verilen davalar temyiz edilebilecek. Bu düzenleme, unsurun yürürlüğe girdiği tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanacak.
İdari Yargılama Metodu Kanunu’nda öngörülen nakdî hudutlar, her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Yol Kanunu’nun yinelenmiş 298’inci maddesi kararları uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılmak suretiyle uygulanacak. Bu şekilde belirlenen sonların 1000 Türk Lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmayacak.
Duruşma yapılmasının zorunlu olduğu davaların belirlenmesinde davanın açıldığı, istinaf veya temyiz yoluna başvurulabilecek kararların belirlenmesinde ise ilk derece mahkemesi veya bölge yönetim mahkemesince en son kararın verildiği tarihteki mali sınır esas alınacak. Ancak kesin karar tarihinden sonra nakdî hudutlarda meydana gelen artış, bölge yönetim mahkemesinin kaldırma veya Danıştay’ın bozma kararı üzerine yeniden bakılan davalarda uygulanmayacak. Bu düzenleme, 13 Temmuz’dan itibaren bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihe kadar bölge yönetim mahkemelerince verilen kararlar hakkında da uygulanacak. Bu kararların temyiz süresi, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten önce, bildiri edilenler bakımından unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bildirim edilenler bakımından ise bildirim tarihinden itibaren 30 gün olacak.
Anayasa Mahkemesinin, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun (TENMAK) kuruluşuna ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Kurum gelirleri başlıklı unsurunun iptal kararı dikkate alınarak, kurumun gelirlerine ilişkin düzenleme yapıldı.
TENMAK’ın gelirlerini, genel bütçeden yapılacak Hazine yardımları, kurum faaliyetlerinden elde edilecek gelirler, yayın gelirleri, kuruma ait taşınır veya taşınmaz malların gelirleri, işletme ve şirketler ile diğer ünitelerden aktarılan gelirler, radyoaktif atık yönetimi için kuruma ödenen bedeller, fikri ve sınai mülkiyet haklarından elde edilen gelirler, kuruma yapılacak her türlü yardımlar, bağışlar ve vasiyetler oluşturacak.
Kurum, görev alanı ile ilgili mevzularda insan kaynağı yetiştirilmesi ve geliştirilmesini sağlamak amacıyla Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen üst limitler dahilinde, diğer mevzuatta yer alan sınırlamalara tabi olmaksızın kurum tarafından çıkarılan yönetmeliğe göre ödül ve burslar verebilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı sınavında soru sorulacak alanlar arasına yeni hukuk alanları ekleniyor. Mülakata çağrılacak aday sayısı ise sınav ilanında belirtilen takım sayısının iki katından bir katına indiriliyor.
Öte yandan görüşülmekte olan kanunun bir hususunda de değişikliğe gidilerek, Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kararları uyarınca kamu görevlileri sendikalarına üye olup, aylık veya fiyatından üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine her ay aylık veya fiyatları ile birlikte toplu mukaveleyle belirlenen meblağda toplu sözleşme ikramiyesi ödenecek.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
19:20
News
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
