(ANKARA) – Hazine ve Maliye Bakanlığının hazırladığı vergi paketinde usulsüzlük ve özel usulsüzlük yapanlara artırımlı cezalar getirilmesi, basılı kitap ve müddetli yayınların tesliminde uygulanan KDV istisnasının kaldırılması öngörülüyor. Fatura vermeyen veya almayanlara cezaların en 3 bin 400 liradan 10 bin liraya çıkarılması ve her bir tespitte bu cezaların katlanarak artırılması önerilen pakette, belediyeler, organize sanayi bölgeleri ve serbest bölgeler de unutulmadı.
Hazine ve Maliye Bakanlığının hazırladığı vergi paketinden tüm kısımlar hissesini aldı. Pakette, belediyelerin borçlarından OSB’lere, değerli maden mevduat hesaplarından iflaslara kadar geniş kapsamlı düzenlemeler öneriliyor.
Vergi paketinde düzenlemelerin maksatları, “Vergilemede güvenliğin sağlanması ve kayıt dışılıkla mücadele; vergi adaletinin güçlendirilmesi ve dolaysız vergilerin hissesinin artırılması, vergi tabanın genişletilmesi, vergilendirmede kolaylık ve vergiye ahengin artırılması, bazı istisnaların kaldırılması veya uygulanma biçiminin değiştirilmesi, cezaların aktifliğinin artırılması, devreden KDV’nin ve KDV iadelerinin azaltılması; ithalatın azaltılmasına katkı sağlanması, ithalat ve yurt içinde vergilendirmenin uyumlaştırılması, tahsilat aktifliğinin artırılması ve ihtilafa neden olan bazı mevzuların çözülmesi” formunda sıralanıyor.
Kanun teklifine dönüştürülerek TBMM’ye sunulması beklenen vergi paketinde, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları düzenlemeleri yer aldı. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları her yıl yeniden değerleme oranında artırılıyor. Lakin “gelinen noktada bu cezaların caydırıcılığının azaldığının görüldüğü” belirtilerek, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının artırılması, bazı özel usulsüzlük cezalarının tekrarında artırımlı ceza uygulanması önerisi yapıldı.
Özel usulsüzlük cezaları artırımlı olacak
Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin bazı kalemler ile mevcut ve artırılması öngörülen ceza ölçüleri şu şekilde sıralandı:
Fatura verilmemesi ve alınmaması (asgari) ödeme kaydedici aygıt fişi düzenlenmemesi: 3 bin 400 liradan birinci tespitte 10 bin, ikinci tespitte 20 bin, üçüncü tespitte 30 bin, dördüncü tespitte 40 bin, beşinci tespitte 50 bin, altıncı ve sonraki her bir tespit için 100 bin TL.
Muhasebe standartlarına uymama: 40 bin TL’den 100 bin TL’ye
Tahsilat ve ödemelerini banka, gibisi finans kurumları veya posta yönetimlerince düzenlenen evraklarla tevsik etme zorunluluğuna uymama: Sürece konu meblağın yüzde 5’i oranında alınan ceza yüzde 10’a ve 8 milyon 700 bin TL olan üst hududun 20 milyon TL’ye
Tutulması mecburi olan defterlerden rastgele birinin tutulmamış olması (Sermaye şirketleri): 1100 TL’den 20 bin TL’ye
Serbest meslek erbabının defter kayıtlarının ve ilgili vesikaların noksan, yöntemsiz veya karışık olması: 660 TL’den 10 bin TL’ye
İşe başlamanın vaktinde bildirilmemesi (İkinci sınıf tüccar): 330 TL’den 5 bin TL’ye
Vergi beyanname, bildirim, evrak, vesika ve eklerine ilişkin şekil, muhteviyat kararlarına uyulmaması (Sermaye şirketleri): 580 TL’den 10 bin TL’ye
Bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesi (İkinci sınıf tüccar): 150 TL’den 3 bin 500 TL’ye
Basılı kitap ve periyodik yayınlar
Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan vergi paketinde, kitap ve müddetli yayınların tesliminde uygulanan KDV istisnası da kaldırılıyor. 3065 sayılı Kanun uyarınca basılı kitap ve müddetli yayınların teslimi KDV’den istisna tutuluyor. Uygulamada, istisna kapsamında olmayan yayınlar ve kırtasiye eserlerine de istisna uygulandığının tespit edildiği, mükelleflerin istisna nedeniyle genel masrafları ve ATİK yüklenimlerini de iade alabildiklerinin belirlendiği münasebetleriyle bu istisnanın yürürlükten kaldırılması önerildi. İstisna öncesi periyottaki gibi indirimli oranda KDV uygulanması, uygulamanın yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılacak süreçler için geçerli olması öngörüldü. 2023 yılı içinde toplam işlem bedeli 64,1 milyar TL olan bu istisnanın kaldırılmasıyla toplam 2,3 milyar TL gelir bekleniyor.
Kayıt dışı çalıştıranlara artırımlı ceza
Pakete göre, kayıt dışı faaliyetlerde vergi kaybı cezaları da artırımlı uygulanacak. Vergi yönetiminin bilgisi dışında çalışanlara kesilecek vergi ziyaı cezasının verginin bir katı olarak kesilecek cezalarda 1,5 kat, verginin 3 katı olarak kesilecek cezalarda 4,5 kat olarak uygulanması öneriliyor.
İflaslarla ilgili düzenleme
Vergi paketinde iflaslarla ilgili de düzenleme öngörülüyor. Kamu alacaklarının tahsil güvenliğini sağlamak ve oluşabilecek ihtilafları önlemek amacıyla kanunda yer alan hileli iflas ifadesi iflas formunda değiştirilecek.
Yem ve gübre teslimlerine KDV geri geliyor
Yem ve gübre teslimlerinde KDV istisnasının kaldırılması istendi. Bunun münasebetleri ise “Uygulamada istisnadan ithalatçılar ile bu eserlerin ticaretini yapanların yararlanması, istisnanın çiftçilerin alım bedellerine olumlu olarak yansımaması, istisnanın ithalatı cazip kılması (2023 yılında yaklaşık 100 Milyar TL); bu eserlerin her kademedeki tesliminin istisna olması nedeniyle alım ve satımı istisna kapsamında olan aracıların taşıma vb. sarfiyatlar ile ATİK yüklenimlerine ilişkin iade taleplerinin takibindeki sıkıntılar yaşanması, doğalgazın gübrenin temel girdisini oluşturması ve istisna kapsamında doğalgazın KDV’sinin iade edilmesi” gösterildi. Beklenen fayda sağlanamadığından istisnanın kaldırılması önerilen vergi paketinde, “Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinden çiftçiye doğrudan destek ödemesi olarak ayrıyeten ödeme yapılması ve evvelden olduğu gibi yem teslimlerinde yüzde 10, gübre teslimlerinde yüzde 20 KDV uygulanması uygun olacaktır” sözleri yer aldı.
2023 yılında yem için toplam işlem bedelinin 394,2 milyar TL olup istisnanın kaldırılması halinde toplam tesirinin 15,1 milyar TL; 2023 yılında gübre için toplam işlem bedeli 254,7 milyar TL olup istisnanın kaldırılması halinde toplam tesirinin 18,8 milyar TL olacağının tahmin edildiği vurgulandı.
Belediyelerin cari borçları, genel bütçede ayrılan paydan öncelikle kesilecek
Vergi paketinde, “belediyelerin borcunun birikmemesi için” teklifler de yer aldı. “Belediyelerin Cari Borçlarının Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Ayrılan Hisselerinden Öncelikle Kesilmesi” başlıklı teklifte, belediyelerin, bağlı kuruluşlarının ve belediye şirketlerinin gerek vergi gerekse SGK prim borçlarının daima arttığı, yapılandırma kanunları kapsamında 10 yıllık ödeme imkanları verilmesine rağmen bu Kanunların kurallarının da yerine getirilmeyerek yapılandırma kararlarının ihlal edildiği belirtildi. 5779 sayılı Kanun yeterince il özel yönetimleri ve belediyeler ile bu yönetimlere bağlı kuruluşların ve bunlara ait tüzel kişilerin vergi, prim, Hazine alacağı, geçmiş uzlaşma Kanunları kaynaklı borçları ve İller Bankası’na olan borçları için bu yönetimler ismine her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak fiyattan kesinti yapılarak alacaklı yönetimlere ödendiği anlatıldı. Bu borçlar için kendilerine verilen hissenin azami yüzde 40’ının kesilebildiği, yapılacak kesintilerin oranlarını, alacakların çeşidine, alacaklı kuruluşlar dahil çeşitli kriterlere göre Cumhurbaşkanı’nın belirlemeye yetkili olduğu vurgulanan vergi paketinde, kesinti oranının hudutlu olması ve alacaklı kuruluşların çokluğu nedeniyle vergi ve SGK alacaklarına kâfi fiyatta ödeme de yapılamadığı kaydedildi.
Vergi paketinde, bu durum nedeniyle 5779 sayılı Kanun’da düzenleme yapılarak il özel yönetimlerinin, belediyelerin, bu yönetimlere bağlı kuruluşların ve bunlara ait tüzel kişilerin, gelir (stopaj) vergisi ve katma kıymet vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler ile sosyal güvenlik primlerinin vadesini izleyen ayda bu yönetimlere ödenecek paydan kesilmesi yoluyla tahsilatının sağlanması önerildi. Böylelikle yeni borç birikimi önleneceğinden bütçe gelirlerine ve prim gelirlerine olumlu katkı sağlayacağı belirtildi.
Bağışlanan tesislerin inşası için mal teslimi ve hizmette uygulanan KDV istisnası kısmi istisnaya dönüştürülecek
Mevcut durumda genel ve özel bütçeli kamu yönetimlerine, il özel yönetimlerine, belediyelere ve köylere bağışlanan tesislerin inşasına ilişkin mal teslimleri ile hizmet ifaları KDV’den istisna tutuluyor. Vergi paketinde, bu istisna nedeniyle mükelleflerin iade talep etmemesinin devreden KDV fiyatlarının artmasına neden olduğu belirtilerek, devreden KDV’nin azaltılması amacıyla bu istisnanın kısmi istisnaya dönüştürülerek devam etmesi istendi.
2023 yılı içinde toplam işlem bedeli 2,5 milyar TL olan bu uygulamanın, kısmi istisnaya dönüşmesi halinde toplam tesirinin 107 milyon TL olacağı tahmin ediliyor.
Devreden KDV’ler için düzenleme
5 yıldan fazla devreden KDV’nin sarfiyat veya maliyet olarak dikkate alınmasına ilişkin tekliflerin de yer aldığı vergi paketinde, mükelleflerin alışları dolayısıyla ödedikleri KDV’nin, satışları üzerinden tahsil ettikleri KDV’den fazla olması halinde ortadaki farkın mükelleflere iade edilmeyip, sonraki dönemlerde hesaplanan KDV’den mahsup edilmek üzere devredildiği anlatıldı.
Pakette, bunun yerine, mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV meblağlarının 5 takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda yapılacak vergi incelemesi ile bu devreden KDV meblağının mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde sarfiyat olarak dikkate alınması önerildi. Ayrıyeten birleşme, zaman ve bölünme süreçlerinde, bu süreçler nedeniyle devreden KDV ve iade hakkının 5 takvim yılı kriterine veya zamanaşımına bağlı olmaksızın vergi incelemesi yoluyla yeni şirkete bölümüne imkan sağlanması istendi.
Organiza sanayi bölgeleri ile ilgili KDV istisnalarının kısmi istisnaya dönüştürülmesi öngörülüyor
Oganize sanayi bölgeleri (OSB) ile küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme, yenilenebilir ve diğer enerji tesisleri ile yol üretimine ve küçük sanayi sitelerindeki iş yerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları KDV’den istisna bulunuyor. Ayrıca halihazırda bunların arsa ve iş yeri teslimleri de KDV’den istisna tutuluyor. Bu istisnanın “kısmi istisna”ya dönüştürülerek devam etmesi gerektiği belirtilen pakette, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca sicil verilerek tüzel kişilik kazanan OSB sayısı 361 olup bunların 269 adedi faaliyette, 92 adedinde ise proje, kamulaştırma ve inşaat süreçleri devam etmektedir.2023 yılı içinde toplam işlem bedeli 13 milyar TL olup kısmi istisnaya dönüşmesi halinde toplam tesirinin 616 milyon TL olacağı tahmin edilmektedir” denildi.
Serbest bölgelerdeki istisna
Serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen çıkarların tamamı, üretilen eserlerin yurt içine ya da yurt dışına satılıp satılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden istisna tutuluyor. Bölgede imal edilen eserlerin FOB bedelinin en az yüzde 85’inin ihraç edilmesi durumunda çalışanların fiyatları gelir vergisinden istisna tutuluyor. Bu nedenle, serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri karların istisna olması, yurtiçine yaptıkları satışlardan elde edilen karlara tanınan istisnanın kaldırılması öneriliyor.
Pakette, 2023 yılı itibarıyla 652 mükellefin 42 milyar TL kurumlar vergisi istisnasından faydalandığı, vergi etkisinin yaklaşık 10 milyar TL olacağı hesaplandı. Düzenlemenin ihracatın teşvik edici istikameti bulundğu, ayrıyeten, istisnanın ihracat ile sonlandırılmasının varsayımı gelir tesirinin 7 Milyar TL olacağının tahmin edildiği vurgulandı.
Kıymetli maden mevduat hesapları
Vergi paketinde, “Esas faaliyet konusu değerli maden alım satımı olmayan işletmeler, yatırım amaçlı olarak altın, gümüş, platin ve paladyum gibi değerli madenleri satın almakta ve etkinlerine kaydetmektedirler. Bu değerli madenler dövizde olduğu gibi değerlenmediğinden, değerlere ilişkin paha artışları satış evresine kadar vergilendirilmemektedir. Diğer taraftan değerli maden mevduat hesapları, banka açısından bir borç, işletmeler için ise bir alacak niteliği arz etmektedir. Söz konusu hesaplar da döviz hesaplarında olduğu gibi değerlemeye tabi tutulmadığından, vergilendirme vadesinde yapılmaktadır” münasebeti anlatılarak, şu teklifte bulunuldu:
“Aktifte yer alan değerli madenler ile mevduat hesaplarının döviz ve döviz hesaplarında olduğu gibi borsa rayici ile kıymetlenmesi bu değerleme sonucu, geçici vergi dahil hesap devirleri itibariyle değerleme farklarının vergilendirilmesi, işletmelerin aktifinde yer alan değerli madenlerin borsa rayici ile pahalanmasının gelir artırıcı tesirinin olacaktır. Kıymetli maden mevduat hesaplarının (fiziki ve kaydi) değerleme gününde borsa rayici ile kıymetlenmesi sonucunda ise bankalar açısından sarfiyat, hesap sahibi işletmelerce gelir etkisi olacaktır. Bankacılık sisteminde değerli madenlere dayalı hesapların büyüklüğü 852 Milyar TL olup, bu meblağın 52,7 Milyar TL’si ticari işletmelerindir. Düzenlemenin 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren elde edilen yararlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi önerilmektedir.”
03:34
