Yapay zeka, insanlık tarihinin en hızlı gelişen ve yayılan teknolojilerinden biri olarak çağdaş yaşamın birçok alanında dönüşümlere yol açıyor. Bu hızlı dönüşümün insanlığın geleceğini nasıl değiştireceği merak konusu. Öngörmesi mümkün olmamakla birlikte, yakın gelecekte olgunlaştırılması beklenen yaşam mühletini uzatabilecek, fizikî ve bilişsel özellikleri güzelleştirebilecek teknolojileri satın almanın finansal güç gerektirmesi halinde insanlığın biyolojik kastlara ayrılmasının mümkün olduğu konuşuluyor.
Yapay zekanın fırsatlar ve enformasyona erişim gibi noktalarda eşitliği sağladığı bir gerçek. Lakin insanlık tarihi boyunca görülmemiş eşitsizliklere yol açabileceği korkularını taşıyanlar da var. Bazı araştırmacılara göre yapay zeka temelli regüle edilmemiş enformasyon ve biyoloji teknolojileri toplumsal eşitsizlikleri eşi gibisi görülmemiş bir düzeyde derinleştirebilir.
Özellikle yakın gelecekte biyomühendislik ve yapay zeka entegrasyonuyla olgunlaştırılması beklenen yaşam müddetini uzatacak, fizikî ve bilişsel özellikleri güzelleştirecek teknolojileri satın almak finansal bir güç gerektirirse insanlığın biyolojik kastlara ayrılması mümkün.
”Süper insanların” ortaya çıkması ihtimal dahilinde
Tarihçi Yuval Noah Harari’ye göre, 20. yüzyılda ‘eşitlik’ kavramının değer kazanmasının nedenlerinden biri endüstriyel ihtilalle birlikte dünyadaki hakim sistemin kitlelere olan gereksinimiydi. Eşitsizlikler her zaman var olsa da endüstriyel ekonomiler kitlelerin emeği sayesinde varlığını sürdürüyordu. Lakin yakın gelecekte yapay zeka otomasyonun insan emeğinin yerini büyük ölçüde alabileceği bir dünya sisteminde ‘eşitlik’ kavramına yaklaşım muhtemelen daha farklı olacak. Finansal olarak ayrıcalıklı kümelerin kitlelere ihtiyacı olduğu bir dünya, artık ihtiyacı olmadığı bir dünyaya muhtemelen pek benzemeyecek.
Harari ”Tarih boyunca zenginler ve aristokratlar her zaman diğer insanlardan daha üstün yetenekleri olduğunu, bu yüzden idarede olduklarını düşündü. Bu fikrin yersiz olduğunu söyleyebiliriz… Lakin 2100 yılına kadar zenginler nitekim daha yetenekli, daha yaratıcı ve daha entelektüel olabilir… Daha çok para, geliştirilmiş bir vücut ve beyin satın alabilirse güçlü ve yoksul arasındaki boşluk, artık sadece genişleme istikametinde hareket eder” diyor.
Ancak bütün bu kötü senaryolar ve öngörmesi mümkün olmayan dezavantajlar yapay zekanın nasıl regüle edileceği ile de yakından alakalı. Üretken yapay zeka (Gen AI) olarak isimlendirilen algoritmalar özellikle eğitim ve sağlık alanlarında hiç olmadığı kadar bir eşitlik de vadediyor. Örneğin tümü aynı anda güncellenebilen tıbbi robotlar, Çorum’da bir köyü sağlık imkanları bakımından İstanbul’da şehir merkezinde bir hastaneyle eşitleme potansiyeline sahip. Ya da rastgele bir hususta eğitim almak için ilgili enstitülere yüksek meblağlar ödemeden de gerekli kaynaklara ulaşmak artık mümkün.
13:13
