Yeme bozukluğu, sadece fizikî sağlık üzerinde değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal sağlık üzerinde de büyük etkileri olan önemli bir durumdur. Yeme bozuklukları, yemek yeme alışkanlıklarında önemli değişiklikler ve düzensizlikler ile kendini gösterir.
Genellikle aşırı kilo alma, kilo kaybetme korkusu, bedeni algılama bozukluğu ve kontrol edilemeyen yeme davranışlarıyla ilişkilendirilir. Yeme bozuklukları, gençler ve özellikle ergenlik dönemindeki bireyler arasında yaygın olmasına rağmen, her yaş grubunda görülebilir. Peki, yeme bozuklukları nasıl ortaya çıkar, belirtileri nelerdir ve nedenleri nelerdir? İşte bu sorulara ayrıntılı yanıtlar.
Yeme Bozukluğu Nedir?
Yeme bozuklukları, bireyin sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları geliştirdiği, yemekle ilgili takıntılı niyetlere sahip olduğu ve vücuduyla ilgili olumsuz bir bakış açısına büründüğü zihinsel sağlık bozukluklarıdır.
Yeme bozuklukları, uzun süreli sağlık sorunlarına yol açabileceği gibi, tedavi edilmediği takdirde ömrü tehdit edici durumlara da sebep olabilir. Yeme bozukluklarının en yaygın çeşitleri şunlardır:
Anoreksiya Nervoza: Aşırı zayıflama isteğiyle barizleşir. Kişi, kilo almaktan korkar ve aşırı kısıtlayıcı diyetler yapar.
Bulimiya Nervoza: Kişi, aşırı miktarda yemek yedikten sonra kusarak ya da başka sistemlerle yediklerini çıkarma eğilimindedir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu: Kişi, kısa bir süre içinde denetimsizce büyük miktarda yemek yer, ama sonrasında bulimik bireyler gibi yediklerini telafi etmeye çalışmaz.
Yeme Bozukluğu Nasıl Ortaya Çıkar?
Yeme bozukluklarının ortaya çıkma nedenleri karmaşık ve çok taraflıdır. Genellikle genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin birleşimiyle gelişir. İşte yeme bozukluklarını tetikleyen bazı faktörler:
Psikolojik Faktörler:
Düşük Benlik Hürmeti: Bireyler, kendilerini kıymetsiz veya yetersiz hissettiklerinde, vücutlarını kontrol etmek amacıyla yemekle ilgili takıntılar geliştirebilirler.
Kaygı ve Depresyon: Yeme bozuklukları, sıklıkla anksiyete bozuklukları veya depresyonla birlikte görülür. Bu psikolojik rahatsızlıklar, kişilerin yemekle bağlarını olumsuz yönde etkileyebilir.
Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçi bireyler, vücutları ve kiloları konusunda aşırı hassas olabilirler ve ülkü bir görünüme ulaşma amacıyla sıhhatsiz yeme alışkanlıkları geliştirebilirler.
Sosyal ve Çevresel Faktörler:
Medya ve Toplum Baskısı: Özellikle medya, eksiksiz bir vücut imajı yaratır ve bu baskı, bireylerde sıhhatsiz bir şekilde kilo kaybetme veya ülkü vücuda ulaşma isteği yaratabilir.
Sosyal Çevre: Arkadaş kümeleri ve sosyal medya, bireyleri kilo verme baskısı altına alabilir. Bu baskı, özellikle gençler arasında yaygındır ve sıhhatsiz yeme alışkanlıklarını tetikleyebilir.
Aile Dinamikleri: Ailede yeme bozukluğu olan bireylerin varlığı veya ebeveynlerin kilo ve beslenmeyle ilgili tavırları, çocukların yeme bozukluğu geliştirme riskini artırabilir.
Genetik Faktörler:
Araştırmalar, yeme bozukluklarının genetik yatkınlığa sahip olabileceğini göstermektedir. Ailede yeme bozukluğu hikayesi olan bireylerin bu rahatsızlıkları geliştirme mümkünlüğü daha yüksektir.
Yeme Bozukluklarının Belirtileri
Yeme bozuklukları genellikle gizli ilerler ve erken belirtiler bazen göz arkası edilebilir. Ancak bazı işaretler bu sorunun varlığını gösterebilir:
Diyetle Takıntılı Olma: Kişi daima olarak yediği yiyeceklerle ilgili aşırı fikirler geliştirir, kalorileri sayar ve yemek konusunda aşırı titizdir.
Kilo Vermek İçin Aşırı Eforlar: Kilo vermek için aşırı diyet yapma, aşırı egzersiz yapma, yemek sonrası kusma gibi alışkanlıklar geliştirilebilir.
Yemek Yeme Sıklığında Değişiklikler: Aşırı yemek yeme (tıkınırcasına) veya neredeyse hiç yemek yememe gibi aşırı davranışlar görülür.
Kilo ve Vücutla Aşırı İlgilenme: Kişi daima olarak kilosunu, vücudunu ve dış görünüşünü kıymetlendirir ve bu konuda aşırı hassasiyet gösterir.
Sosyal İzolasyon: Yeme bozukluğu olan bireyler, yemekle ilgili tasalarından dolayı sosyal ortamlardan kaçınabilirler. Yemek yeme süreçlerini gizli tutmaya çalışabilirler.
Tedavi Yöntemleri
Yeme bozukluklarının tedavisi, psikoterapi, beslenme desteği ve bazen ilaç tedavisi gerektiren çok yönlü bir yaklaşımla gerçekleştirilir:
Psikoterapi: Kognitif davranışçı terapi (CBT), yeme bozukluklarının tedavisinde etkili bir formüldür. Bu terapi çeşidi, bireyin yemekle ilgili olumsuz niyetlerini ve davranışlarını değiştirmeye odaklanır.
Beslenme Danışmanlığı: Kişilere sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme planı öğretilir. Diyetisyen desteği ile bireyin normal yeme alışkanlıklarına dönmesi sağlanır.
İlaç Tedavisi: Depresyon ve anksiyete gibi yeme bozukluğu ile bağlantılı psikolojik sorunlar için ilaç tedavisi de kullanılabilir.
05:20
News
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
SAĞLIK
