Ayşe Sayın / BBC Türkçe, Ankara
TBMM’nin yeni yasama yılına başlayacağı 1 Ekim’den sonra siyaset gündeminin önemli başlıklarından birinin de iktidar partisinin uzun süredir gündeminde tuttuğu “yeni anayasa” olması bekleniyor.
Siyasi partiler yeni anayasa masasına şimdi oturmadı, ancak Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun, mevcut anayasanın, Türkiye Cumhuriyeti’nin bayrağı, yönetim formu, başşehrini tanım eden ilk 3 hususunun değiştirilmesinin “teklif edilemeyeceğini düzenleyen 4. hususun değiştirilmesini” istemesi, yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik konuyla ilgili açıklamasında, “Anayasanın ilk 4 unsurundaki temel prensiplerle ilgili herhangi bir tartışma söz konusu değildir” dedi.
Pazartesi günü AKP Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Çelik, “Darbe anayasasından kurtulmak ve milli iradeyi burada temeli teşkil eden yapı haline getirecek bir anayasa istiyoruz ama herhangi bir şekilde Anayasa’nın ilk 4 unsurundaki temel prensiplerle ilgili herhangi bir tartışma söz konusu değildir” diye konuştu.
Yapıcıoğlu’na en sert tepki ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) geldi. HÜDA PAR’ı, “Hizbullah’ın TBMM’deki uzantısı” olarak nitelendiren CHP’ye göre, Yapıcıoğlu’nun 4. maddeyi tartışmaya açmasının altında, Anayasa’nın 2. unsurunda Türkiye Cumhuriyeti’nin “laik bir devlet” olduğuna vurgu yapan kararın değiştirilmesi hedefi yatıyor.
Tartışma neden başladı?
HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, 12 Eylül’de katıldığı televizyon programında, yeni anayasa tartışmalarını değerlendirirken, Anayasa’da değiştirilemez unsurların olmaması gerektiğini savunarak, “Değiştirilemez unsurların olması hukuk tekniği açısından da siyaseten de doğru değil. Bu gelecek kuşakların iradesine ipotek koymadır” görüşünü dile getirdi.
Yapıcıoğlu, anayasanın dördüncü hususunun şahsen 12 Eylül askeri darbesini gerçekleştiren eski Cumhurbaşkanı Kenan Cihan tarafından kaleme alındığını savunarak, bunu “gelecek jenerasyonların iradesine ipotek kopmak” olarak nitelendirdi.
Yapıcıoğlu’nun açıklamalarına CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, “Sizin derdiniz ilk 3 madde. Siz monarşi istiyorsunuz. Laiklikten nefret ediyorsunuz. Demokrasiden hoşlanmıyorsunuz, ümmetçisiniz” kelamlarıyla tepki gösterirken, soysal medya üzerinden de tepkiler büyüdü.
‘Ahmağa anlatır gibi…’
Yapıcıoğlu ise CHP ve kendisine tepki gösterenlere, Cumartesi günü katıldığı televizyon programında ve ardından X’ten cevap verdi.
Kendisinin Anayasa’nın ilk 4 maddesini değil, sadece “dördüncü , unsurun değiştirilmesini istediğini” belirten Yapıcıoğlu şu görüşleri savundu:
“Ahmağa anlatır gibi tek tek söyledim buna rağmen anlamamakta ısrar ediyorlar. (…) Anayasada değiştirilemez maddeler olmaması demek, bütün o değiştirilemez dediğiniz unsurların hepsini değiştirelim manasında değildir. Anayasanın 4’üncü maddesine karşıyız, tamam mı? Anladınız mı? 4’üncü madde olmasın. 4’üncü madde gelecek jenerasyonların iradesine ipotek koymaktır.Bir daha söylüyorum, altını çizerek söylüyorum.”
Özel’den Bahçeli’ye: ‘Sen bu HÜDA PAR’a ne diyorsun?’
CHP Sözcüsü Deniz Yücel, Yapıcıoğlu’nun “Ahmağa anlatır gibi anlattım” sözlerine “Geri zekâlıya anlatır gibi anlatalım. Taliban başlı, gerici, 3-5 yobaz istedi diye, ne Atatürk’ten, ne demokrasiden, ne cumhuriyetten, ne de laiklikten vazgeçmeyiz” cevabını verdi.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise Pazartesi günü Balıkesir’in Susurluk ilçesinde yaptığı konuşmayla Yapıcıoğlu’na tepki gösterdi. HÜDA PAR’ın Cumhur İttifakı ortağı olduğunu anımsatan Özel, geçmişte ilk 4 maddeyi “kırmızı çizgi” olarak nitelendirdiği bilinen MHP lideri Devlet Bahçeli’ye de seslendi:
Yapıcıoğlu da Pazartesi günü Özgür Özel’in tenkitlerine CHP’nin seçim vaatlerini hatırlatarak karşılık verdi.
X hesabından Özel’e bir soru yönelten Yapıcıoğlu, “‘Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik, Devrimcilik umdeleri CHP’nin ana prensipleridir… Tek parti devrinin icabı sayılarak Anayasaya sokulmuş olan bu 6 umdeyi Anayasadan çıkaracağız’ cümleleri hangi partinin seçim beyannamesinde yer almıştır?”
“Sınav süresi, sorunun zorluğu ile mütenasip olarak 72 saattir” dedi.
Anayasa’nın ilk 3 maddesi hangi kararları içeriyor, 4. unsurun ehemmiyeti ne?
Anayasa’nın birinci maddesi Türkiye devletinin “cumhuriyet” olduğunu karara bağlarken, ikinci hususta bu cumhuriyetin niteliklerini şöyle sıralıyor:
“Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel unsurlara dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.”
Üçüncü unsurda milli marşı, başkenti ve resmi dili tanımlanırken, “değiştirilemeyecek hükümler” başlığını taşıyan dördüncü madde bu ilk üç hususun değiştirilemeyeceğini düzenleyerek bir anlamda koruma sağlıyor:
“Anayasanın 1’inci unsurundaki Devletin biçiminin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2’nci unsurundaki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3’üncü maddesi kararları değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.”
Yeni anayasa için nasıl bir yol haritası izlenecek?
“Yeni-sivil anayasa” talebi, 2021’den bu yana Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gündeminde.
“12 Eylül darbe anayasasından” kurtulmak gerektiğini savunan Erdoğan’ın bu davetine ittifak ortağı MHP Lideri Devlet Bahçeli, 4 Mayıs 2021’de, 2023’ü kastederek, “Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 unsurluk anayasa değişikliği” teklifi ile cevap vermiş ve taslak metni de Erdoğan’ı şahsen iletmişti. Yeni Anayasa konusunda birkaç kez çalıştay da düzenleyen AKP, Cumhurbaşkanlığı Eğitim Politikaları Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yavuz Atar başkanlığında bir takıma de taslak anayasa metni hazırlama görevi vermişti.
31 Mart yerel seçimlerinden sonra da sık sık yeni anayasa çağrısı yapan Erdoğan’ın bu talebi için Meclis yaz tatiline girmeden önce TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş harekete geçti.
Parlamentodaki siyasi partilerin önderleri ile görüşen Kurtulmuş, yeni anayasa yapımı ile ilgili siyasi partilerden “usul” önerisi istedi.
CHP yeni anayasa konusunda masaya oturmak için iktidar partisinin öncelikle “mevcut anayasaya uyması” şartını açıkladı. CHP, bu çerçevede, TBMM’nin Anayasa Mahkemesi’nin milletvekilliği düşürülen Can Atalay kararını okutarak milletvekilliğinin iade edilmesi gerektiğini savunuyor.
Cumhur İttifakını oluşturan AKP ve MHP’nin parlamentodaki sandalye sayısı Anayasa’yı değiştirecek çoğunluğu sağlayamadığı için muhalefetin takviyesine ihtiyaç duyuyor.
AKP’den yeni çalıştay
12 Eylül 2023’te askeri darbenin 43. yılında “yeni anayasa” çalıştayı düzenleyen AKP; Meclis’in yeni yasama yılının açılacağı 1 Ekim’den sonra da yeni bir çalıştayın hazırlığını yapıyor.
AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, geçen Ağustos ayında yaptığı açıklamada, Erdoğan’ın talebi doğrultusunda Prof. Dr. Yavuz Atar’ın başkanlığındaki taslak metnin hazır olduğunu açıklamıştı.
“A’dan Z’ye yeni bir anayasanın Türkiye’de siyaset kurumunun daima gündeminde olduğunu” belirten Yazıcı, Ekim ayında yapacakları çalıştayla, “’Bir anayasa imalinin yol haritası nasıl olmalı? Yöntemi ne olmalı? AK Parti’nin bundaki rolü nedir?” konularında müzakereler yürütüleceğini ifade etmişti.
Kurtulmuş yeni trafik başlatabilir
TBMM’nin yeni yasama yılının başlayacağı 1 Ekim’den sonra yeni anayasa trafiğinin hız kazanması bekleniyor.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, siyasi partilerle yaptığı ilk tur görüşmelerden sonra yaptığı açıklamada, “Partilerle birlikte ortak bulunacak olan sistemle, herhalde önümüzdeki yasama dönemi başladığında, ekim ayından itibaren bu sıkıntının içeriğine ilişkin görüşmeler başlayabilir” ifadelerini kullanmıştı. Yeni anayasa ile ilgili sürecin nasıl ilerleyeceği, Kurtulmuş’un Meclis’in yeni yasama yılına başlaması sürecinde yapması beklenen açıklamayla netlik kazanmış olacak.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
05:15
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
