DUVAR- Kapalıçarşı’da üç jenerasyondur halıcılık yapan bir ailenin üyesi Memet Güreli, Anadolu’nun klâsik halı ve kilim dokuma teknikleriyle ürettiği yapıtları tüm dünyaya tanıtıyor.
AA muhabiri Fatih Türkyılmaz’ın haberine göre, Güreli’nin dizaynla sanatı buluşturduğu eserler, “The Conran Shop”, “Anthropologie”, “Mansour Fine Rugs” ve “The Rug Company” gibi dünyaca ünlü tasarım mağazalarında sergileniyor.
Bu yıl 35’inci yılını kutlayan Dhoku markasının kurucusu Güreli, kuruluşundan bu yana uluslararası üne sahip Türk dizayncılar Koray Özgen, Ela Cindoruk, Ayşe Birsel ve Alev Ebüzziyya Siesbye’ın yanı sıra Bibi Seck ve Filip Pagowski gibi sanatkarlarla da çalıştı.
Memet Güreli
Güreli, halının Türk kültüründeki yerini ve kıymetini, tasarımlarındaki ilham kaynağını ve uluslararası alanda Türk halısının serüvenini AA muhabirine anlattı.
‘ÇIRAKLIĞINI YAPTIĞIM İÇİN HALICIĞIN EN TEMEL BAHİSLERİNİ BİLİRİM’
Amcasının Kapalıçarşı’daki halı mağazasında 11 yaşında çıraklığa başladığını belirten Güreli, “Askerden sonra kendi işimi kurmaya karar verdim. Çıraklığını yaptığım için halıcığın en temel bahislerini bilirim. Halının ter çeşidiyle aşağı yukarı çalıştık.” dedi.
Memet Güreli, klasik halıcılıkla başladığı mesleğini, elde dokuma tasarım halıcılığa dönüştürmesinin çok kolay olmadığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Esasında en avantajlı tarafımız bu zorluktu. Kimsenin yapmadığı, herkesin ‘bitti’ diye düşündüğüydü. Bana göre bizim yaptığımız tamamen o geçmişten gelen kültürü yukarı çekmektir. Bütün kurgumuz onun üzerine. Klasik dizaynlardan çıkıp yeni bir şey yapmak, bunu bitmek üzere olan dokuyucularla yapmak, markalaşmaya çalışmak ‘olmaz’ diye düşünülüyordu. Bunu yapmaya çalışırken daima şanslı olduk. Benim kendi adıma hayal edemeyeceğim isimlerin halı dizaynlarında yer alması, bizim için bir onur oldu. Samimi halimizden ötürü olduğunu düşünüyorum daima.”
‘BİZİM ESERLERİMİZLE ÇOK PARASI OLAN İNSANLAR İLGİLENMEDİ’
Ticari tasanın dışında sanat ve estetik telaşıyla çalışma fikrinin tasarım alanındaki sanatkarların güzeline gitmiş olabileceğine işaret eden Güreli, dünyanın hızlı değişimini yakalamanın kıymetini vurguladı.
Güreli, klasik motiflerin çağdaş dizaynlarla yorumlanması fikrini uygulama konusunda attıkları adımları şu sözlerle anlattı:
“İlk tasarımlarımızı kağıdın üzerine çizdik, köydeki dokuyucularla buluşturduk. Dokuyucu kızların bana söylediği ‘Şaştın mı sen?’ cümlesiydi. ‘Bunu niçin yapalım?’ dediler. Zira 200 yıldır daima aynı deseni yapıyorlar. Çok yepyeni bir şey olursa kırmızının yerine, mavi koyuyor. Farklı yaptıkları değişim bu kadar. Dümdüz bir kilim getirdim, içinde iki tane siyah çizgi var. ‘Buna niçin para veresin?’ dediler. Alanında öncü tasarımcılarla dost oldum. Onların da bizim gibi çok para ve endüstriyel işler yapalım korkuları yoktu. Bize bir koleksiyon hazırladılar, dokuyucular bunları gördüğünde şaşırdı. Alışkın oldukları şeylerden çok uzaktaydı. Bu yaptığımız dizaynlar çok iyi yansılar aldı.”
Üretilen halıların estetik korkusu yüksek, dünyayı ve çevreyi korumak ve geleneği yaşatmak isteyenler tarafından tercih edildiğinin altını çizen Memet Güreli, “Bizim eserlerimizle çok parası olan insanlar ilgilenmedi. Bohem burjuva diye tabir edilen bölüme ulaştık. Bazı güçlü semtlere tek bir tane halı satmıyoruz. Bazı semtlere satıyoruz zira orada sanatsal bir tasa var.” ifadelerini kullandı.
Memet Güreli, gelecekte yeni koleksiyonlar üretmeyi hedeflediğini sözlerine ekleyerek, “Bizim öykümüz kendi ölçeğinde öbür insanlara ilham oldu. Öbür dokuyucular, diğer markalar çıktı. Hedef sanatla el işçiliğini birleştirmek olunca, bu türlü bir şey çıktı ortaya. Başarımızı şöyle pahalandırmak iyi olabilir; bizim başarımız, Kapalıçarşı’da turistlere halı satan bir halıcıdan, sanatsal eserler yapabilen iyi bir marka yaratma gayretidir.” formunda konuştu.
13:13
