Gayrimenkul iktisatçısı Dr. Ahmet Büyükduman, yüzde 25 kira sonunun kalkacak olmasının doğru bir hamle olduğunu fakat “kiraya vermek üzere konut sahipliğini caydırıcı ekonomik politikalar” sebebiyle, kiralarda tekrar artış yaşanabileceğini belirtti.
Türkiye’de enflasyonun patlaması ve ardından kiralarda yaşanan fahiş artış sonrası 2022 yılında uygulamaya konan “yüzde 25 kira zammı sınırı”, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “Devam etmemesi gerektiğini düşünüyorum” açıklaması üzerine 2 Temmuz’dan itibaren geçerli olmayacak. Enflasyonun altında kalması sebebiyle ev sahiplerinin yansısını çeken yüzde 25 zam hududunun kalkmasıyla kiralar evvelce olduğu gibi 12 aylık enflasyon üzerinden belirlenecek.
Uygulamanın kalkmasının kira piyasasına tesirini değerlendiren gayrimenkul iktisatçısı Dr. Büyükduman, “En başından beri yanlış bir uygulamaydı, kalkması doğru bir adım” dedi.
Yaşanan kira enflasyonunun Mayıs 2024 itibarıyla yıllık yüzde 125,1’e ulaştığını hatırlatan Büyükduman, bu durumun, birden fazla ev sahibinin ve kiracının bu kısıtlamaya uymadığının delili olduğunu ifade etti. Lakin yine de bu kısıtlamanın kalkmasının, ev sahiplerinin kira meblağını belirlerken tavrını etkileyebileceğini söyledi:
“Ev sahiplerinde, ‘evimi kiraya verdim ama önümüzdeki yıllar yüzde 25 artış olursa kirayı yüksek başlatayım’ yaklaşımı ve derdi vardı. Yüzde 25 sonunun kalkmasıyla bu yaklaşımın biraz yumuşayacağını düşünüyorum.”
Kira artış suratında bir müddettir yavaşlama olduğunu dile getiren Büyükduman, şöyle devam etti:
“Ancak buna rağmen kiraların yakında yükselişe geçeceğini düşünüyorum. Kiralar zayıfladı ama yükseliş trendine de geçti. Bunu, kiralık ilanlarının ilanda kalma mühletinden biliyoruz. Kiralık ilanlarının ilanda kalma mühletleri kısalıyor. 27 günden 25 güne doğru gerilemiş durumda. Bir evvelki aya göre de yaklaşık yüzde 5 artış söz konusu. Önümüzdeki dönem için satılık konut fiyatları görece zayıflayacak diyebiliriz fakat kiralar onun aykırısı yönünde bir hareket yapacak, daha yüksek artışlarla karşılaşabiliriz kiralarda.”
“Konut sahipliğini caydırıcı siyasetler, kiraları yükseltmeye devam eder”
Büyükduman, kiralarda neden artış yaşanacağını öngördüğünü ise şöyle açıkladı:
“Türkiye’de kiraya vermek üzere konut sahipliğini caydırıcı ekonomik siyasetler izlenmeye başladı. Konuta yatırım yapıp oradan kira geliri elde etmek isteyen kitlenin hevesi kaçırtıldı. 2., 3. konuta vergi söylentileri de etkili oldu, kiraların stopaj olarak vergilendirilecek olması da bir başka etki…
Kira getirisi amaçlı gayrimenkul yatırımı yapmayı alışkanlık haline getirmiş bölümler, yurt dışına yatırım yapmaya başladılar. Türkler yurt dışından geçen yıl 2 milyar dolarlık gayrimenkul aldı. Bu yılın ilk 3 ayında 600 milyon dolarlık gayrimenkul aldılar, muhtemelen bu yılın sonunda 3 milyar doları bulacak. Yani, içeride kiraya vermek üzere konut sahipliğini caydırıcı siyasetler izledikçe kira rayiçleri de yükseliş trendini devam ettirecektir.”
“Diğer faktörler kira piyasasını olumsuz etkilemeyi sürdürecek”
Yüzde 25 sonunun kalkmasının normal kurallarda kiraları stabil hâle getirebilecek bir adım olduğunu dile getiren Büyükduman, “Yanlış bir uygulamaydı. Kaldırılması iyi oldu ama saydığım faktörler kira piyasasını olumsuz etkilemeyi devam edecek ve bu faktörler daha baskın çıkacak” dedi.
Son iki yılda yüzde 25 kira sınırına uyan bir ev sahibinin, uymayan bir ev sahibine göre 3’te 1 oranında kaybı olduğunu dile getiren Büyükduman, “Bu da yeniden kira uyarlama davaları şeklinde hukuk sistemi üzerinden bir yük olarak karşımıza çıkabilir” kanısını dile getirdi.
Kira fiyatlarının stabil hale gelmesi için konut arzının artması gerektiğini ifade eden Büyükduman, şu tekliflerde bulundu:
“İnsanları konut satın alıp kiraya vermeye ya da konut yapıp kiraya vermeye teşvik etmek gerekiyor. Örneğin 50 metrekareye kadar kiraya verilen konutlardan emlak vergisi alınmazsa, menkul sermaye geliri, gelir vergisi alınmazsa ve 10 yıllık bir teşvik verilirse, hızlı bir şekilde 50 metrekareye kadar küçük konutlar üretilerek kira piyasasına sunulabilir. Bu da 3-4 yıl içinde kiralama piyasasında bir rahatlık getirir.”
03:32
