Zelenskiy ‘Ekümenik’ Olduğunu İddia Etmişti: Bartholomeos ‘Tepki’ Olarak Sümela Manastırı’ndaki Ayine Katılmadı

Trabzon’un Maçka ilçesi Altındere Vadisi’nde bulunan tarihi Sümela Manastırı’nda Ortodoks Hristiyanlarca ‘Meryem Ana’nın göğe yükseliş günü‘ olarak kutsal kabul edilen 15 Ağustos gününde her yıl ayin gerçekleştiriliyordu. 2010 yılından bu yana bu yıl 11. kez gerçekleştirilecek olan ayinin ‘Trabzon’un Fethi‘ ile aynı güne denk gelmesi ve tepkiler nedeniyle bu yıl bir hafta sonraya ertelendiği kaydedilmişti.

Ertelenen ayinin 23 Ağustos 2024 Cuma günü 08.00-13.30 saatleri arasında yapılacağı açıklanmıştı.

Bartholomeos Trabzon’daki ayine katılmadı

Trabzon’un Maçka ilçesi Altındere Vadisi’nde bulunan tarihi Sümela Manastırı’nda Ortodoks Hristiyanlarca ‘Meryem Ana’nın göğe yükseliş günü‘ olarak kutsal kabul edilen 15 Ağustos günü yerine 2010 yılından bu yana ayin ilk kez farklı bir tarih olan 23 Ağustos’ta gerçekleştirildi.

Sümela Manastırı’nda 11’incisi gerçekleştirilen ayini, Gelibolu Metropolitine bağlı Patrik Stefanos Dinidis yönetti.

Yunan medyasında çıkan iddialara göre Bartholomeos‘un ayine söz konusu tarihin 15 Ağustos’tan 23 Ağustos’a alınması sebebiyle katılmadığı dile getirilmişti.

Hristiyanların en kutsal azizesi Meryem Ana adına ithaf edilen dünya üzerindeki en önemli ibadet yerlerinden sayılan Sümela Manastırı’nda ayin yapmaktan duydukları memnuniyeti dile getiren Dinidis, “Biz bu toprakları paylaşan Müslümanlar ve Hristiyanlar ve yurt dışından gelen Ortodoks konuklarımızla birlikte Meryem Ana’nın yüksek huzurunda toplandık. Ülkemizde ve dünyada daimi barışın ve dayanışmanın tesisi için dua ettik” dedi.

Dinidis, sözlerini şöyle sürdürdü:

Ayine Yunanistan ve Gürcistan’dan 50’nin üzerinde Hristiyanlığın Ortodoks mezhebi mensubu katılırken, iştirakin geçtiğimiz yıllara göre epeyce düşük olduğu gözlendi. Ayin sonunda iştirakçiler tek tek inançlarına göre kutsandı, ekmek ve şarap verildi.

88 yıl ortadan sonra ilk kez 15 Ağustos 2010’dan itibaren yılda bir kez bir günlüğüne Hristiyan Ortodokslar’ın Sümela Manastırı’nda ayin yapmasına izin verilmesinin ardından kaya düşme riskine karşı 22 Eylül 2015 ziyarete kapatılan ve onarıma alınan Sümela Manastırı’nda 2015 yılından sonra 4 yıl ayine ara verilmişti.

‘Trabzon’un fethinin yıldönümünde burada ayin yapmak da neyin nesidir’

Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı, Trabzon Gazeteciler Cemiyeti’nde bir basın açıklaması düzenleyerek Sümela Manastırı’nda 23 Ağustos’ta yapılması planlanan ayinin Lozan Barış Antlaşması ve Anayasa’ya alışılmamış olduğunu, dini değil siyasi amaç taşıdığını dile getirmişti.

Yaycı açıklamasında, “Burada herhangi bir rahip gelebilir, herhangi birisi gelip ayin yapabilir ama patrik değil. Bir de üstüne üslük gözümüze sokarcasına 15 Ağustos’ta, Trabzon’un fethi yıldönümünde burada ayin yapmak da neyin nesidir?” cümlelerini kaydetmişti.

‘Kin Kapısı’ konusuna atıf

Konuşmasına devam eden Yaycı, Patrikhane’nin Fatih ilçesinde yer alan kilisesinde bulunan ‘kin kapısı‘ sorununa de değinmişti.

Bu konuya ilişkin açıklamasında Yaycı, şu cümleleri kaydetmişti:

‘Bu bir FETÖ projesidir’

Müstafi Tümamiral Yaycı açıklamasında, bu ayinlerinin yapılmasının başlangıcının FETÖ’ye dayandığını belirterek “2010 yılında bu ayinlerin yapılmasının başlangıcı FETÖ’ye dayanır. 2010 yılında bu Patrik denilen adam, Kara Papaz diyorum ben ona, burada ayin yapma izni elde ediyor. FETÖ’nün etkisi ile. Ve Sümela’da ayin yapıyorlar. Ve bir ekümeniklik gösterisine dönüşüyor” demişti.

Ayine veyahut ibadete karşı olmadığının altını çizen Yaycı açıklamasında, “Lozan’a ve anayasamıza kılıç çektikleri için, burası Gökçeada, Bozcaada ve İstanbul olmadığı için karşıyız. Burada herhangi bir rahip gelebilir, herhangi birisi ayin yapabilir ama patrik değil” cümlelerini vurgulamıştı.

‘Bu ayini yaptırmayacağız’

Müstafi Tümamiral Yaycı, “Patrik bizim gözümüzün içine baka baka Cumhuriyet, Pontus soykırımı yaptı diyor Türkler buradaki Rumları kesti diyor. Trabzonlulara hakaret ediyor, bizimkiler Trabzonspor forması ediyor. Adam Trabzonsporlu değil, adamın Trabzon ile bir alakası yok” cümlerini kaydetmişti.

Yaycı konuşmasında ayrıca şu cümleleri dile getirmişti:

Yaycı konuşmasında son olarak, “Anayasamızı, Lozanımızı, dinimizi, Türk milletimizi, Atatürkümüzü ve Cumhururiyetimizi ezdirmeyin. Buna müsaade etmeyin” cümlelerinin altını çizmişti.

Ayinin ertelenmesi Yunanistan basınında geniş yankı uyandırdı

Ethnos medya kuruluşunun Türkiye’deki muhabiri Maria Zacharaki kaleme aldığı yazıda, kendisine konuşan Yunan yetkili kaynaklara göre Ankara’nın bu yıldan itibaren Sümela Manastırı’nda 15 Ağustos’ta ayin kutlamalarına süresiz olarak izin vermeme kararı aldığını öne sürmüştü.

Zacharaki kaleme aldığı yazısında, bundan sonra ayinin 23 Ağustos’ta, yani ‘Meryem Ana’nın Ölümünün 9. Günü’ olan tarihte düzenleneceğini ifade etmişti.

Zacharaki 19 Ağustos’ta kaleme aldığı başka bir yazısında ise, “Ayasofya ve Kariye’nin mescide çevrilmesinin ardından Ortodoks Hıristiyanlığın bir anıtı daha Ankara’daki milliyetçi parlamentolara boyun eğmek zorunda kalıyor” cümlesine yer vermişti.

Dünya Pontus Helenizmi Kurulu’ndan mektup

‘Dünya Pontus Helenizm Konseyi‘, Sümela Manastırı’nın ayiniyle ilgili olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis ve Yunanistan Dışişleri Bakanı George Gerapetritis‘e bir mektup göndermişti.

Mektupta, 2010 yılından beri Sümela Manastırı’nda düzenlenen ayine ilk kez Patrik Bartholomeos’un katılmayacağı bu ayini Gelibolu ve Maydos Metropoliti Stefanos‘un yöneteceği ifade edilmişti.

Yunanistan Konfederasyonu’ndan hükümete tepki

Yunan Konfederasyonu isimli oluşumun resmi internet sitesinden yayımlanan duyuruda, “Türkiye’deki milliyetçi çevrelerin ve yıllardır 15 Ağustos’un Sümela Manastırı’nda gerçekleştirilen ayinin ifa edilmesine ‘şiddetle karşı çıkan derin Kemalist devletin giderek artan bir şekilde Helen karşıtı ve provokatif bir tavır sergilediği açıktır” iddiasına yer verilmişti.

Söz konusu açıklamada Yunan adalarına giden Türk turistlere izin verilmesine de karşı çıkılan metinde şu cümleler kaydedilmişti:

Patriğin Zelenskiy ile görüşmesi Türkiye’ye mesaj mı?

Vladimir Zelenskiy sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, İstanbul’da bulunan Fener Rum Patrikhanesi Patriği olan Bartholomeos ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiği duyurmuştu. Zelenskiy paylaşımında Bartholomeos‘tan ‘ekümenik patrik’ olduğunu iddia etmişti.

Söz konusu paylaşımda patrikten ‘ekümenik patrik‘ diye bahseden Zelenskiy, Bartholomeos‘tan dua isteyerek ‘sarsılmaz‘ desteği için şükranlarını ilettiğini dile getirmişti.

Paylaşımında Fener Rum Patrikhanesi’nin ‘Ekümenik Patrikhane‘ olduğunu da dile getiren Zelenskiy açıklamasında, “Ukrayna heyetinin ‘Ekümenik Patrikhane’ye‘ gerçekleştirdiği son verimli ziyaret de dâhil olmak üzere devam eden işbirliğimizi olumlu bir şekilde değerlendirdik ve Patrikhane’nin iade-i ziyaretine ilişkin beklentilerimizi paylaştık” cümlelerine yer vermişti.

İlk tepki Türk Ortodoks Patrikhanesi’nden gelmişti

Zelenskiy‘in açıklamalarına Türk Ortodoks Patrikhanesi’nden sert tepki gelmişti.

Patrikhane Basın Sözcüsü Selçuk Erenerol, yaptığı açıklamada, “Hain içeriden olunca kapı kilit tutmaz. Oturduğunuz koltukları bahşeden Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk’ün ‘hıyanet yuvası’ olarak isimlendirdiği yeri yüce Türk hukukun üstünde tutarsanız ne yurtta ne de cihanda sulh olmaz. Liyakatsizlik değil; kasıttır bu” ifadelerini kullanmıştı.

‘Ukrayna’yı ateşe atan bu profesyonel komedyen Ortodoks dünyasını dizayn ediyor, fıkra bu kadar’

Bir diğer sert tepki ise Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ‘dan gelmişti.

Özdağ sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Zelenskiy‘in Türkiye’nin iç işlerine karıştığını belirterek, “Ukrayna’yı ateşe atan bu profesyonel komedyen Ortodoks dünyasını dizayn ediyor, fıkra bu kadar” dedi.

Zelenskiy’i Türkiye’nin egemenliğine açıkça saldırmakla suçlayan Özdağ, bu telaffuzların Türkiye-Ukrayna bağlarına de zarar verdiğini ifade ederek şunları söylemişti: